Met gepaste trots vertelt algemeen directeur M. W. Wijzenbroek over ’zijn’ verpleeghuis, waar 5 april 1994 de eerste bewoners hun intrede deden. Salem viert het jubileum in mei met een vaarvakantie voor bewoners en een personeelsfeest. In september volgt nog een herdenkingsbijeenkomst. „Je kunt het ook een dankdienst noemen, want God heeft kennelijk Zijn zegen willen geven.”

Salem is het enige verpleeghuis vanuit de gereformeerde gezindte, stelt Wijzenbroek. Het huis is opgezet voor bewoners uit de (Oud) Gereformeerde Gemeenten (in Nederland), de Christelijke Gereformeerde Kerken en de Gereformeerde Bond binnen de Hervormde Kerk.

De gevarieerde kerkelijke afkomst van bewoners heeft volgens de Salem-directeur nooit tot problemen geleid. „Natuurlijk zijn er wel eens discussies geweest. Bijvoorbeeld over het gebruik van een hoed tijdens de zondagse diensten in de kerkzaal. We hebben dat gewoon aan de mensen zelf overgelaten. Daardoor is het mogelijk dat verzorgsters met of zonder hoed de diensten bijwonen.”

Hoewel Salem een huis is voor de landelijke gereformeerde gezindte, is het vooral een regionaal verpleeghuis. „We hebben ook wel eens bewoners uit Katwijk of Urk, maar de meesten komen toch uit de wijde omgeving van Ridderkerk: Rotterdam, Gouda, Dordrecht en de Alblasserwaard.”

Pyjamadagen kent Salem niet. Dankzij de goede personele bezetting hoeven Salem-bewoners nooit de hele dag verplicht in bed te blijven. „Het ziekteverzuim onder ons personeel is 5 procent, terwijl dat percentage landelijk op 8 à 9 ligt. Als bewoners ’s morgens onder de douche willen, dan kan dat.”

Door de groeiende mogelijkheden van de thuiszorg buiten het verpleeghuis, werd de wachttijd voor dementerenden minder. Moesten zij drie jaar geleden anderhalf jaar wachten, nu kunnen ze binnen een paar maanden terecht. „Zo’n periode is soms ook nodig om de familie te laten wennen aan het idee dat hun partner of ouder kan worden opgenomen.”

De overheidsbezuinigingen gaan Salem niet voorbij. Wijzenbroek: „Ik vind de huidige maatregelen onjuist. Dit jaar zijn we al 1,5 ton gekort op ons budget van 8,5 miljoen euro. Gelukkig hebben we inmiddels enig vermogen en een gezonde exploitatie. Toch hebben we instellingsbreed bezuinigd. Door onder meer leveranciers met elkaar te vergelijken, een paar diensten te verkorten en een van de zes RD-abonnementen op te zeggen, hebben we 90.000 euro kunnen besparen”, glimlacht hij.

Blij is de bevlogen directeur met de acties van Steun Stichting Verpleeghuis Salem. „De donateurs hebben de in 2001 gerealiseerde uitbreiding van de kerkzaal bekostigd. Ook betaalden zij de aanschaf en exploitatie van de rolstoelbus.”

De behoefte aan Salem-zorg is groot. Volgend voorjaar hoopt het verpleeghuis zijn uitbreiding te hebben afgerond. De enige vleugel zonder etage krijgt er dan een verdieping bij. De uitbreiding komt boven op de huidige negentig plaatsen voor dementerenden en de zestig bedden die Salem heeft voor mensen met lichamelijke aandoeningen, de zogeheten somatische bewoners. „De nieuwe afdeling heeft geen 30 plaatsen, zoals de andere afdelingen, maar 23. Daarvan zijn er twintig bestemd voor bewoners met lichamelijke aandoeningen. Zij krijgen elk een eenpersoonskamer.”

De twintig nieuwe bedden vormen drie kleine woongroepen van eenmaal zes en tweemaal zeven plaatsen. De indeling in kleinschalige woongroepen voerde Salem de afgelopen jaren in het gehele huis door. „Dat is ons bijzonder goed bevallen. Onrust en angst bij dementerende bewoners verdwijnen en de verzorging krijgt meer overzicht.”

Drie bedden op de nieuwe etage reserveert het Ridderkerkse verpleeghuis voor een palliatieve eenheid. Daar krijgen mensen met een levensverwachting van maximaal zes weken veel aandacht en gespecialiseerde zorg. „Deze afdeling kunnen we als er vraag naar is, uitbreiden tot een bed of zes.”

Door de komst van de palliatieve unit komt Wijzenbroek voor een nieuw dilemma te staan. Alle bedden staan alleen open voor mensen uit de vijf genoemde kerkverbanden. Als er onvoldoende vraag is naar de dure palliatieve bedden vanuit de eigen gezindte, staat hij voor de keus om ook terminale patiënten van buiten de achterban toe te laten. „Elke dag dat een bed leegstaat, kost geld. Als we onvoldoende patiënten vanuit de vijf kerkverbanden krijgen, zullen we om economische redenen ook mensen van buiten de kring moeten toelaten. Er ligt een spanningsveld tussen ons opnamebeleid en de gelijkenis van de Barmhartige Samaritaan.”

Voor de zorg buiten de muren van het huis richt Salem zich ook op de brede protestants-christelijke rand om de achterban heen. Zo werkt het verpleeghuis niet alleen intensief samen met het plaatselijke verzorgingshuis De Riederborgh, ook aan de instellingen van de Stichting Gereformeerde Zorgcentra Zuid-Holland (SGZZH), de regionale ouderenkoepel van de Gereformeerde Gemeenten, levert Salem zorg. De vier zorgcentra hebben of krijgen een verpleegunit en betrekken de specialistische verpleeghuiszorg van Salem. De verpleegartsen, psycholoog, logopedist en de ergo- en fysiotherapeut van Salem bezoeken dus regelmatig de Riederborgh en de huizen van de SGZZH.

Een fusie op langere termijn met de gelijkgezinde branchegenoot SGZZH sluit Wijzenbroek niet uit. „Maar dat hoeft niet direct. Voorlopig kunnen we winst halen uit verdergaande samenwerking, bijvoorbeeld op het gebied van gezamenlijke inkoop en opleiding. Vorige week kwamen de besturen van Salem en de SGZZH bijeen. We zijn een kleine speler in het zorgveld, die wel zijn eigen broek kan ophouden. Toch verdient het voor Salem aanbeveling om verder te kijken dan de eigen instellingsmuren. Binnen de grenzen van het budget bieden we, dankzij de inzet van 320 personeelsleden en niet te vergeten 220 vrijwilligers, gevarieerde zorg voor een gevarieerde doelgroep. Onze identiteit vormt daarin de plus. Wij bieden meer dan alleen bed, bad en brood.”