We wisten toch al dat er een referendum zou komen?

Ja en nee. Enkele weken geleden meldden de initiatiefnemers van GeenPeil dat ze ruim 400.000 handtekeningen ophaalden om een referendum over het samenwerkingsverdrag af te dwingen. Volgens de wet zijn er 300.000 nodig.

Formeel moet de Kiesraad controleren of de initiatiefnemers dat aantal binnenhaalden. Gisteren maakte de raad bekend dat dat inderdaad is gelukt.

Wanneer mag de bevolking zich dan uitspreken?

Een referendumcommissie zal een datum prikken. Dat zal in de eerste helft van volgend jaar worden. Uitgangspunt voor de commissie is dat het een datum is waarop zo veel mogelijk kiezers kunnen stemmen. Het tijdstip komt op een bijzonder moment. Nederland is in de eerste helft van volgend jaar voorzitter van de Europese Unie.

Wat houdt het associatieverdrag met Oekraïne in?

Het verdrag is bedoeld om de economische en politieke banden met Oekraïne aan te halen, en het kán leiden tot een vrijhandelsakkoord. De handel met Oekraïne moet een opsteker krijgen doordat export- en importtarieven worden afgebouwd. Met het verdrag gaat Oekraïne verplichtingen aan om de rechtsstaat te ontwikkelen. Ook moet de overeenkomst meer bescherming bieden aan buitenlandse investeringen en samenwerking op tal van gebieden stimuleren.

Wat is er mis met dit verdrag?

Tegenstanders zien het verdrag als opmaat naar een lidmaatschap van de EU. Zij vinden dat ondemocratisch en eisen dat de burgers worden gehoord over zo’n uitbreiding. Bovendien zien tegenstanders Oekraïne als een instabiel land met politieke en economische problemen.

Wat vindt de Nederlandse regering van het verdrag?

Premier Rutte benadrukte gisteren dat het verdrag niet inhoudt dat Oekraïne lid wordt van de Europese Unie of dat er nieuw Europees geld naar Oekraïne gaat. Dit akkoord moet de handelsbetrekkingen versterken. Rutte stelde daaop dat Europa ook met landen in Midden- en Zuid-Amerika en met Libanon en Israël associatieverdragen heeft. En die landen worden ook geen lid van de EU. Rutte gaf met zijn verklaring gisteren feitelijk het startsein voor de campagne.

Wat moet de regering doen met de uitslag?

De uitslag is geldig als 30 procent van de kiezers opkomt. De uitslag is niet bindend, omdat het referendum raadgevend is. Het kabinet beslist of het de uitspraak van de kiezer overneemt of naast zich neerlegt. Als de regering niet akkoord gaat met het verdrag, heeft Nederland in de Europese Unie wel wat uit te leggen. Zeker als ons land op dat moment voorzitter is.

Achter GeenPeil zit een groep eurosceptici. Hun grootste zorg op dit moment is dat er tijdens het referendum onvoldoende kiezers naar de stembus komen waardoor de uitslag niet geldig is.