Hoe werkt een referendum?
DEN HAAG (ANP). De Kiesraad heeft woensdag bepaald dat Nederland naar de stembus mag voor een raadgevend referendum over het associatieverdrag tussen Oekraïne en de Europese Unie. Hoe gaat zo’n volksstemming in zijn werk?
Het actiecomité GeenPeil, dat tegen het associatieverdrag is, heeft ruimschoots voldoende handtekeningen opgehaald om een referendum te kunnen houden, oordeelde de Kiesraad. Dat betekent dat het volk straks naar de stembus mag om zijn mening te geven over het samenwerkingsverdrag dat de EU heeft gesloten met Oekraïne. De Tweede Kamer stemde voor dit associatieverdrag.
Iedere kiesgerechtigde kan sinds 1 juli een verzoek indienen bij het centraal stembureau (de Kiesraad) over een wet die al wel is aangenomen, maar nog niet in werking is getreden. Om een raadgevend referendum te organiseren zijn minimaal 300.000 geldige verzoeken vereist.
Nu blijkt dat er voldoende geldige handtekeningen zijn, zal een referendumcommissie een datum prikken voor het referendum. Naar verwachting wordt deze in de eerste helft van volgend jaar gehouden. Uitgangspunt voor de commissie is dat het een datum is waarop zoveel mogelijk kiezers kunnen stemmen. Ook moeten gemeenten voldoende tijd hebben om het referendum goed te organiseren.
Alle kiesgerechtigden krijgen een oproep te gaan stemmen. Voor de geldigheid van de uitslag is een opkomst bij het referendum vereist van minimaal 30 procent. De uitslag is niet bindend. Het is aan het kabinet om te beslissen of het de uitspraak van de kiezer overneemt of naast zich neerlegt.
Burgers kunnen over alle wetten een referendumverzoek indienen, op enkele uitzonderingen na. Zo kunnen er geen referenda gehouden worden over wetten die gaan over de grondwet, de begroting of over het Koningshuis.
In de wet is vastgelegd dat de referendumcommissie 2 miljoen euro aan subsidies mag verstrekken om het maatschappelijke debat over het onderwerp te stimuleren. De spelregels voor het aanvragen van deze subsidie zijn in voorbereiding en worden binnenkort bekendgemaakt. Medy van der van der Laan, voorzitter van brancheorganisatie Energie-Nederland, staat aan het hoofd van de Referendumcommissie.