Oud-minister en oud-CDA-partijvoorzitter Van Bijsterveldt nam woensdagavond in Utrecht tijdens een symposium van het Wetenschappelijk Instituut voor het CDA geen blad voor haar mond. Ze hekelde de manier waarop het huidige VVD/PvdA-kabinet aan de haal gaat met het begrip participatiesamenleving.

Volgens Van Bijsterveldt spannen VVD en PvdA het begrip voor hun karretje om bezuinigingen goed te praten. „Als er geld is, is er de verzorgingsstaat. Als er geen geld is, is er de participatiesamenleving. Verantwoordelijkheid terugleggen bij de samenleving zoals dat nu gebeurt, leidt tot een afwentelingsagenda.”

Maar de oud-partijvoorzitter spaarde ook haar eigen partij niet. Ze vindt dat haar partij op het gebied van duurzaamheid en het vluchtelingenbeleid meer aan de weg moet timmeren: „We doen nu het haalbare en niet het wenselijke. Ik mis de scherpte in het milieubeleid. Als we rampen willen voorkomen, moeten we nu preventief handelen.”

En als het gaat over de vluchtelingen: „Die moeten we met hart en ziel opvangen. En werken aan een sterke integratie.” Ze voegde er wel aan toe dat er grenzen zijn aan de draagkracht: „Maar laten we die dan ook opzoeken.” Alleen opvang is de regio is voor Van Bijsterveldt niet de oplossing voor alle problemen: „Turkije en Jordanië vangen al miljoenen vluchtelingen op. De regio verzuipt.”

Van Bijsterveldt vindt dat partijleider Buma het goed doet. „Hij is stabiel en betrouwbaar. Hij is een mooie personificatie van het CDA.”

Van Bijsterveldt sprak in Utrecht ter gelegenheid van de presentatie van het pamflet ”Gemeene gratie, wat de christendemocratie voor Nederland kan betekenen”. Het is een geschenk van het Wetenschappelijk Instituut (WI) van het CDA aan de partij, ter gelegenheid van het 35-jarig bestaan van de partij. De waarnemend directeur van het WI, Fraanje, overhandigde het aan partijvoorzitter Peetoom.

In het pamflet stelt het WI zich teweer tegen de instrumentalisering van mens, samenleving en politiek. Bij de instrumentalisering gaat het vooral om nut, doelmatigheid en effectiviteit. Het WI wil een tegengeluid laten horen: de mens is meer dan een instrument van economische krachten. „Ieder mens is van waarde en uniek. Aandacht voor de waarde op lange termijn is beter dan de winst op korte termijn. En in plaats van grootschaligheid moeten kleinschaligheid en de menselijke maat centraal staan”, aldus Fraanje.

Partijvoorzitter Peetoom onderstreepte dat twee pijlers de christendemocratische politiek kenmerkten en kenmerken: „Er is een politiek van waarden nodig. En: mensen en hun sociale verbanden moeten ruimte krijgen voor eigen verantwoordelijkheid.”

Die twee pijlers komen volgens Fraanje samen in de theologische notie van Abraham Kuyper, gemeene gratie, waarnaar het pamflet is genoemd. „Dat betekent algemene genade. Het goede is in de samenleving aanwezig en is niet exclusief bestemd voor christenen. Daarom kunnen ook niet-christenen zich met het CDA keren tegen een politiek die mensen reduceert tot pionnen van de markt en van de overheid.”