Commentaar: In Syrië vechten Russen en VS onderling over macht Midden-Oosten
Wie Poetin betrekt bij de strijd in het Midden-Oosten moet niet verwachten dat hij aan een lijntje te houden valt. Deze man is niet voor een westers karretje te spannen. De president stáát voor de Russische soevereiniteit, en kenners weten dat.
Tegen die achtergrond verbazen de reacties uit westerse landen een beetje. Enkele weken geleden deden diplomaten uit de internationale coalitie tegen Islamitische Staat (IS) nog van alles om de Russen deze strijd in te lokken. „Als Rusland tegen de terroristen is, is het niet abnormaal om ze aan te vallen”, zo prikkelde de Franse minister Fabius Poetin begin vorige week nog. Maar nu Moskou inmiddels de ene na de andere aanval uitvoert, krabbelt iedereen terug.
Wat had men anders verwacht? Poetins weerzin tegen de Verenigde Staten en de NAVO hoeft geen verrassing te zijn. Die zit zo diep dat hij nooit zij aan zij zal optrekken met een westerse coalitie. En áls Poetin dan meedoet aan een militaire actie (zoals sinds vorige week tegen IS), dan doet hij dat op zíjn manier. De Russische beer danst in zijn eentje – of hij danst niet.
Voorzover er daadwerkelijk samenwerking is, zal deze dus nooit al te harmonisch verlopen. Poetin zal doorlopend dissonanten laten klinken, alleen al om het verwijt te voorkomen dat hij zich aan Obama heeft uitgeleverd. Dat kan men natuurlijk trots of hoogmoedig noemen, maar dit is zoiets als Ruslandkunde hoofdstuk 1. Die feiten zijn niet te veranderen. In Europese en Amerikaanse hoofdsteden kan men dat weten.
De afgelopen dagen heeft Turkije de NAVO betrokken in de schendingen van het luchtruim door Russische vliegtuigen. Formeel klopt dit verwijt, hoewel de schendingen maar enkele seconden duurden. West-Europa heeft trouwens al jaren te maken met het overvliegen van Russische straaljagers. „NAVO’tje pesten”, noemt men dat in defensiekringen. Voor Nederland is het ook geen echte bedreiging.
Het was te verwachten dat Rusland ook in het Midden-Oosten aan zulke pesterijen zou gaan doen. Russische vliegers worden niet opgeleid om binnen de lijntjes te kleuren. Laat de NAVO zich vooral niet te veel opwinden. Anderzijds zijn zulke prikstootjes in het grensgebied van Turkije en Syrië riskanter dan boven de Waddenzee.
Rusland heeft niet alleen een andere stijl, het heeft ook een andere visie op het conflict met IS en de Syrische burgeroorlog. Syrië is voor Rusland wat Israël is voor het Westen (vooral Amerika); een trouwe bondgenoot. Het gaat Rusland dus om het overleven van de Syrische president Assad. In het Westen is daar weinig steun voor. Hoewel ook daar niemand weet of er een echt alternatief voor Assad bestaat.
Dit betekent niet dat er niets aan de hand is. Het is niet overdreven om te zeggen dat Russen en Amerikanen hier onderling strijden over de toekomst van het Midden-Oosten. Het feit dat de VS het vertrek van Assad als doel hebben en Rusland hem juist beschermt, kan de strijd gevaarlijk maken. Want wanneer zullen beide landen het moment rijp achten om hun bommenwerpers weer naar huis te halen?
