Het commentaar in RD 22-8 trof mij. De hoofdredactie constateert verontrust dat christenen minder alert zijn op het gebied van abortus. Diezelfde dag kreeg ik een huiveringwekkend filmpje onder ogen over de handel in organen van foetussen. In Amerika pioniert een bedrijf met technieken om lichaamsdelen van foetussen bij het aborteren zo gaaf mogelijk te houden, zodat ze verkocht kunnen worden voor medisch onderzoek. Zaterdag besteedde deze krant uitgebreid aandacht aan de commerciële praktijken van Planned Parenthood. Het genoemde commentaar sluit af met het pleidooi om het protest niet te laten verstommen. Terecht!

Beide artikelen laten de reden zien waarom de VBOK weer van zich gaat laten horen en waarom ik van baan verwisselde om me hieraan te wijden. Maar hoe voer je anno 2015 een dergelijk protest? Hoe laat je je stem klinken om het ongeboren leven te beschermen? Hoe doe je dat in een tijd waarin de voorzieningen om een abortus te laten uitvoeren bijna nutsvoorzieningen zijn?

Een eigentijdse benadering om tot een antwoord, tot een positionering en strategie te komen, is herbronnen. Dat betekent dat je niet iets helemaal nieuws verzint, maar dat je inspiratie opdoet uit vroeger tijden. Al vanaf de lessen kerkgeschiedenis op de basisschool is de reformator Maarten Luther voor mij zo’n inspirerend voorbeeld; de pionier met wie het protestantisme begon.

Baas in eigen buik?

Het is balanceren met Luther. De website van Schreeuw om Leven stelt dat hij zich met hand en tand verzet zou hebben tegen de praktijk van abortus. De Belgische theoloog Chris Vonck poneert anderzijds dat de protestant zelf beslist hoe zij of hij tegenover abortus staat. Luther en Calvijn kwamen immers op voor een mondige mens. Luther als de voorman voor baas in eigen buik.

Luther heeft niet door de straten van Wittenberg gemarcheerd om te protesteren tegen de toenmalige abortuspraktijk. Wel noemt hij de conceptie een goddelijk werk. Daarmee staat hij voor de bescherming van het ongeboren kind vanaf de conceptie. Luther laat zich derhalve beslist niet spannen voor het karretje van de baas-in-eigen-buikgedachte.

Wat kunnen we 500 jaar later van Luther leren om stem te geven aan het ongeboren leven? Zonder uitputtend te zijn, wil ik de vinger leggen bij vijf aspecten.

1. „Hier sta ik, ik kan niet anders.” Sta waarvoor je staat. Omwille van de waarheid waarvan je overtuigd bent. Standvastig. Laat je in het maatschappelijk debat niet uit het veld slaan door een schrijnend verhaal, maar durf op te komen voor de vele duizenden gezonde kinderen die jaarlijks worden geaborteerd.

Barmhartigheid

2. Wees als Christussen voor elkaar. In zijn geschrift ”De vrijheid van een christen” pleit Luther ervoor om te zijn als kleine Christussen voor elkaar. Wat deed Christus? Hij werd mens, plaatste Zich vol empathie, mededogen en barmhartigheid naast de mens. God is in Luthers theologie een ”menselijke” God. Ook al vraag je je af hoe een moeder tot de keuze voor abortus komt, ook al vind je haar afweging moreel onaanvaardbaar: sta naast haar in een onverwachte zwangerschap in een dikwijls sociaal en financieel complexe situatie. Sta naast haar als een hulpbehoevende naaste. Met barmhartigheid; niet als een casus die niet had mogen gebeuren. In het hulpverleningsgesprek, maar ook in het maatschappelijk gesprek.

3. Er is maar één werkelijkheid. Na de ontdekking van de rechtvaardiging door het geloof alleen (sola fide), theologiseerde en leefde Luther vanuit één werkelijkheid, die van Christus. Daarom werd het ook: sola Scriptura. Het concrete handelen van een christen volgt rechtstreeks uit een totale gehoorzaamheid aan de Heilige Schrift. Dat laat zich niet rijmen met meerdere werkelijkheden naast elkaar, een privéopvatting naast een professionele, wetenschappelijke of politieke werkelijkheid.

Vind je op zondag dat het leven vanaf de conceptie beschermwaardig is? Laat dat dan ook op dinsdag horen in het politieke theater en het bredere maatschappelijke gesprek. Weet je soms niet wat je ondanks je overtuiging van praktijksituaties moet vinden? Gebruik dan geen grote woorden. Wees eerlijk en rechtlijnig.

4. Kinderen verwekken is een goddelijk werk. Luther geeft hoog op van moederzorg voor kinderen. „God lacht met alle engelen en schepsels, niet omdat je de luiers wast, maar omdat je dat in het geloof doet.” In zijn Grote Catechismus schrijft Luther bij het zesde gebod over het doden dat God Zich daar presenteert als een vriendelijke Vader. Het gebod geldt als een muur, een vesting en toevlucht voor de naaste, zodat men geen lijden noch schade aan het lichaam toebrengt. Geldt dat niet in het bijzonder voor het ongeboren leven, voortgekomen uit een goddelijk werk?

Gebed

5. De kracht van het gebed. Volgens Luther behoudt het gebed de wereld en zou het er zonder het gebed heel anders voor staan. Geloven wij dat ook? Of aanvaarden we toch stilzwijgend de abortuspraktijk? In de vijf maanden tijd dat ik bij de VBOK werk, heb ik met ontroering één keer een kerkelijk gebed meegebeden waarin men God bad om hen te helpen die zich inspanden voor de bescherming van het ongeboren kind. Dit was tijdens een mis in het rooms-katholieke België. In diezelfde vijf maanden hebben drie mannenbroeders mij bemoedigd door te beloven voor mij en het werk van de VBOK te bidden. Twee van hen waren rooms-katholiek…

De abortuspraktijk in onze westerse beschaving laat ons huiveren. Júíst tegen de achtergrond van het geloof in de Almachtige, de Schepper, Die leven schenkt en dit op onnavolgbare wijze borduurt in de moederschoot.

Luther helpt ons om vanuit deze huivering en eerbied tegelijk onze stem van protest in het maatschappelijk gesprek te laten klinken.

De auteur is manager ledenorganisatie bij de VBOK.