Of de gezamenlijke munt op den duur levensvatbaar is, daarover bestaan twijfels. Alle gedoe met Griekenland toont de kwetsbaarheid van de monetaire eenheid aan. Parijs wil daarom de bestuurlijke constructie rond het project aanpassen. Minister van Economische Zaken Emmanuel Macron herhaalde de ideeën daarover deze week in een Duitse krant.

President François Hollande had er in juli al aandacht voor gevraagd, ter gelegenheid van de negentigste verjaardag van Jacques Delors. Die Fransman gaf tussen 1985 en 1995 op succesvolle wijze leiding aan de Europese Commissie. Hij was de stuwende kracht achter de invoering van de interne markt en de wegbereider voor de euro. We kunnen niet stil blijven staan, maar moeten verdere stappen zetten, verklaarde Hollande met verwijzing naar het devies van zijn partijgenoot.

Welke verdere stappen? Een euroregering, een europarlement, een speciale Eurocommissaris die over een eigen budget beschikt, het zijn enkele vergezichten die daarbij de revue passeren. Het gaat in ieder geval om ”meer Europa”, bedoeld om de basis onder het gemeenschappelijke betaalmiddel te verstevigen. Delors benadrukte destijds al de noodzaak ervan. Een Economische en Monetaire Unie (EMU) vereist, zoals die benaming aangeeft, twee pijlers. Op monetair terrein is, met de Europese Centrale Bank (ECB), volledige centralisatie bereikt, op economisch vlak ontbreekt die.

Het pleidooi voor aanvullende hervormingen in dit kader heeft daarna vaker geklonken. In 2011 bijvoorbeeld spraken de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy zich samen uit voor een economische regering voor de eurozone. Die zou moeten bestaan uit de regeringsleiders van de betrokken landen, met daarbij een vaste voorzitter. Duitsland zegt ja tegen voortgaande integratie, mits die bijdraagt tot een strikte begrotingsdiscipline.

Als we letten op het huidige sentiment onder de burgers en binnen de politiek in Europa, lijken de jongste voorstellen van Frankrijk kansloos. Het tijdperk van Delors ligt achter ons. Toen voerde enthousiasme over eenwording de boventoon. Vandaag de dag het omgekeerde: de malaise met Griekenland en de miljarden euro’s die daarheen stromen, doen de weerstand tegen de EU en Brussel groeien.

Is Hollande trouwens vergeten dat de bevolking in zijn eigen Frankrijk al eens, in 2005, in een referendum een Europese grondwet heeft afgewezen? Bovendien: in de EU zijn allerlei procedures opgetuigd om ontsporingen van overheids­financiën en economie te voorkomen. Juist Frankrijk lapte in het verleden de regels nogal eens aan zijn laars. Het lag de afgelopen jaren voortdurend met de Europese Commissie in de clinch over zijn begroting en claimde telkens uitstel van de terugdringing van het tekort. Hoe geloofwaardig ben je dan met je voorzet voor het overhevelen van nog meer macht naar bovennationaal niveau?

Enkele maanden terug heeft de Europese Commissie een rapport gepubliceerd met suggesties voor versterking van de EMU. Over een euroregering wordt daarin niet gerept, wel over nauwere gemeenschappelijke besluitvorming op budgettair gebied; wat dat ook mag inhouden. De komende tijd vindt daarover de discussie plaats en in het voorjaar van 2017 volgt een witboek met de conclusies.

Wat de opstelling van Nederland in dat verband betreft: het kabinet wenst geen nieuwe instituten. En vorige week schreef minister Koenders (Buitenlandse Zaken) de Tweede Kamer dat de regering erop zal toezien dat nationale parlementen verantwoordelijk blijven voor het nationale beleid. Van een eurozoneregering kan geen sprake zijn, verzekerde hij.