Waardoor is er opeens zoveel onrust op de beurzen? Met de economie gaat het toch de goede kant op?

Dat laatste geldt inderdaad voor Nederland en goeddeels ook voor Europa. Daar zijn de vooruitzichten de laatste tijd duidelijk verbeterd. Het Centraal Plan­bureau verwacht voor 2016 in ons land zelfs een toename van het bruto binnenlands product (bbp) van boven de 2 procent. Maar aan de andere kant van de wereld, in China, ziet het beeld er anders uit. Daar tekent zich juist een afzwakking van de economische groei af. De overheid daar mikt voor dit jaar op een expansie van 7 procent. Dat is voor onze maatstaven erg veel. Maar de Volksrepubliek is het gewend om met een nog veel hoger percentage te groeien.

En heeft die lagere groei in China dan zo’n fors effect op de rest van de wereld dat de beurzen daardoor helemaal van slag raken?

Laten we ons niet vergissen: we praten hier over de op een na grootste economie ter wereld, na de Verenigde Staten. Als het met de nummer twee slechter gaat, zal dat internationaal zéker gevolgen hebben. Zo importeert China nagenoeg alle grondstoffen die het nodig heeft. Als de productie er stagneert, zal het land daardoor ook minder ijzererts, koper en olie kopen. Hierdoor dalen, zoals we nu zien, op de wereldmarkt de prijzen van die goederen. Dat betekent een tegenvaller voor de grondstofproducerende landen, zoals Brazilië, Australië, Zuid-Afrika en Rusland. Westerse bedrijven kunnen daardoor op hun beurt weer minder afzetten in deze landen. Alles hangt dus met alles samen. Wanneer een grootmacht zoals China in de problemen raakt, heeft dat onvermijdelijk negatieve effecten op de handel en de welvaart elders. Zéker als je bedenkt dat in de afgelopen jaren maar liefst driekwart van de wereldwijde economische groei te danken was aan juist het opstomende China en de andere opkomende landen.

Maar die lagere grondstofprijzen, dat is toch alleen maar mooi?

Deels is dat zeker het geval en in de vorm van lagere benzineprijzen plukken veel burgers daar nu al de vruchten van. Anderzijds zien diezelfde burgers die aan de pomp profiteren, momenteel miljarden aan pensioenkapitaal in rook opgaan, doordat bijvoorbeeld het aandeel Shell in de portefeuilles van ‘hun’ pensioenfondsen rap daalt, júíst als gevolg van die lage olieprijs. Ook hier dus weer: alles hangt met alles samen. Daarnaast betekent ook de stijgende eurokoers van de laatste dagen slecht nieuws voor onze exporterende bedrijven.

Hoe komt het eigenlijk, dat de euro nu in waarde stijgt?

Dat heeft meerdere oorzaken, maar één ervan is dat beleggers door het drama dat zich dezer dagen afspeelt op de beurzen, er niet langer op lijken te rekenen dat in Amerika de rente op korte termijn zal worden verhoogd. Dat maakt de dollar ten opzichte van de euro wat minder aantrekkelijk en het stuwt zo de eurokoers.

Moet het kabinet nu rekening houden met een lagere economische groei?

Om groeiprognoses nu al meteen neerwaarts bij te stellen, daarvoor lijkt het wat te vroeg. Wat de precieze relatie is tussen de Chinese beurs en de Chinese economie is al moeilijk in te schatten, laat staan wat de exacte gevolgen zijn van een vertragend China voor de rest van de wereldeconomie.

Wél doet het kabinet, dat momenteel de laatste hand legt aan de begroting voor volgend jaar, er goed aan om niet, zoals in 2008, álle lucht uit die begroting te persen. Toen destijds de kredietcrisis genadeloos toesloeg, was er in de staatskas van toenmalig minister Bos (Financiën) nergens meer een buffer te vinden, waardoor in de periode erna veel harder dan nodig op de rem moest worden getrapt. Zeker nu het huidige kabinet ook voor sinterklaas wil spelen, met een lastenverlichting van minimaal 5 miljard euro, lijkt in het licht van de huidige gebeurtenissen een gedeeltelijke heroverweging van die plannen op zijn plaats.