Slechts vier mensen mogen er tegelijk het riool in, dus het is vooral wachten. De grappen zijn dan ook niet van de lucht. „Die fotograaf die nu beneden is, is een echte rioolrat.” Een passant hoort dat er een stadsbestuurder onder de grond zit. „Deksel erop doen en laten zitten daar.”

De rioolbuis is feitelijk het riviertje de Grote Aa. Die kronkelde tot 1857 als een open riool door het hart van Zwolle. Toen de stroom na een uitbraak van cholera werd overkluisd (overkapt), bleef de rioleringsfunctie.

Zwolle maakt één keer per zeven jaar het riool schoon. Jaarlijks inspecteert een rijdende camera 7 à 8 kilometer buis op schade door wortels, vet, rioolgassen en schoonmaakdoekjes. Door dit sys­teem beperkt Zwolle de vernieuwing van het riool­stelsel tot het hoogst noodzakelijke. „Precies op tijd”, zegt Anita Frederiks, coördinator rioolbeheer.

De hilariteit op de Oude Vismarkt wordt groot als een zwaarlijvige fotograaf komt vast te zitten boven aan de smalle toegangsput. Met vereende krachten wordt hij eruit getild.

De 40 meter ondergrondse buis is vooral laag. De verplichte plastic overall maakt het verblijf er benauwd. Een metertje houdt de schadelijke stoffen in het vooraf geluchte riool in de gaten. Het ruikt er –bijna– neutraal.

Van weerszijden stromen 
er continu plasjes water naar beneden. Echte lozingen zijn niet 
te zien. Wel glijdt onder de laarzen een bepaalde blubber weg. Rond de buizen is nog wat achtergebleven smurrie zichtbaar. 
Bij de volgende put is rechtop staan mogelijk. Tijd om het zo­geheten schoonmetselwerk uit 1954 te bewonderen.

Wat vond wethouder Van As van zijn ondergrondse werkbezoek? „Het is goed om te zien dat de burger belasting betaalt voor zaken die niet altijd zichtbaar zijn.”