Flarden van psalmen over de boulevard van Urk
URK. „Gaat u écht twee keer naar de kerk op zondag?” De twee toeristen kijken de grijze dame die met programmaboekjes bij de ingang van het Kerkje aan de Zee in Urk staat, ongelovig aan. Het is waar, verzekert ze het echtpaar. Ze is ook zeker niet de enige. Urk is de meest kerkelijke gemeente van Nederland.
Dat het vissersdorp een gelovige gemeenschap herbergt, kan zelfs dagjesmensen niet ontgaan. Of je nu bij het vissersmonument staat, bij de haven of op een andere plek in de plaats: overal steken torenspitsen boven de huizen uit. Wie op een willekeurige zomermiddag langs de boulevard dwaalt, hóórt het ook. Er wordt gezongen. Uit het Kerkje aan de Zee komen flarden van psalmen en geestelijke liederen. Tussen twee en drie uur heeft daar dagelijks het evangelisatie-evenement Zingen in de Zomer plaats.
Een andere goede plek om kerken te spotten, is het park achter het gemeentehuis. Rondom de groene grasvelden staat grofweg een derde van alle kerkgebouwen in Urk op een kluitje, negen stuks binnen een straal van 200 meter. Slechts 2 procent van de bevolking is onkerkelijk.
Toch worden ook in de kerken in Urk de scheurtjes van de secularisatie zichtbaar, merkt de christelijke gereformeerde predikant ds. C. P. de Boer, die samen met twee andere predikanten 3500 gemeenteleden onder zijn hoede heeft. De kerkenraad van de Maranatha-gemeente besloot enkele jaren geleden alle randkerkelijken actief te benaderen. Onder meer daardoor is sinds dit jaar cijfermatig zichtbaar wat de kerkenraad al wat langer wist: het ledental stabiliseert. „De aandacht voor deze mensen heeft gelukkig ook tot gevolg dat gezinnen weer bij de kerk betrokken raken”, zegt de predikant. „Die voorbeelden zijn er. De grootste groep echter van degenen die bezocht worden, haakt helemaal af of laat zich overschrijven naar een ander kerkverband.”
Wat volgens hem ook meespeelt, is dat jongeren al voordat ze de leeftijd hebben om belijdenis te doen, belangrijke persoonlijke keuzes maken en dat ze „niet meer vanzelfsprekend kiezen voor de kerk waarin ze zijn opgegroeid.” Een deel laat de kerk los. „Dat zijn voor Urk nieuwe ontwikkelingen.” Een derde oorzaak is dat „een behoorlijk aantal leden” zich de achterliggende jaren aansloot bij de relatief nieuwe christelijke gereformeerde Ichthusgemeente.
Postbode
„Kunt u het vinden?” roept de vriendelijke postbezorger Jelle. Op zaterdag en in de vakanties bezorgt hij de post in „het oude dorp”, een wirwar van oude huisjes en steegjes. „Het was dít, of in de vis gaan werken”, grijnst hij. Intussen heeft hij al menige toerist de weg gewezen.
De student bedrijfsadministratie –hij is lid van de Protestantse Kerk in Nederland– bezoekt sinds een paar maanden iedere zondag een andere kerk op het voormalige eiland, vertelt hij. „Ik wil overal een keer zijn geweest. Uiteindelijk wordt er overal uit hetzelfde Boek gepreekt.”
De twee toeristen en de grijze dame met de programmaboekjes nemen afscheid van elkaar. „Geloof erin”, zegt ze vrijmoedig en kordaat tegen het echtpaar, terwijl haar wijsvinger waarschuwend door de lucht zwaait. „Geloof erin!”
Tientallen protestantse kerken
Urk telt tientallen protestantse kerken. De Christelijke Gereformeerde Kerken zijn met drie zelfstandige gemeenten de grootste denominatie. Een derde van de inwoners van Urk behoort hiertoe, in totaal 6600 mensen. Daarnaast kent Urk onder meer twee hervormde gemeenten (De Bron en de hervormde gemeente Urk, die kerkt in De Ark), twee hersteld hervormde gemeenten (Moria en Elim), een gereformeerde gemeente (Sion), een oud gereformeerde gemeente in Nederland (Jachin Boaz), en een gereformeerde gemeente in Nederland (Menorah). De gereformeerde kerk bezit drie kerkgebouwen: Bethel, Petra en De Poort.
zomerserie Geloven rond de Zuiderzee
Welke rol speelt religie in plaatsen rond de voormalige Zuiderzee? In acht reportages proeft de redactie de sfeer in deze steden en dorpen. Vandaag deel 6: Urk. Volgende week deel 7: Lemmer.
