Het bekendste voorbeeld van recente datum is de arrestatie van de Arubaan Henriquez in Den Haag. Op filmbeelden was te zien hoe hij werd afgevoerd terwijl de politie de nekklem toepaste. De man overleefde z’n arrestatie niet. Nu is de nekklem niet onomstreden, maar de kritiek die de politie over zich heen kreeg, was buiten alle proporties.

Het mobieltje ontpopt zich als een nieuw, vlijmscherp wapen waar de politie steeds vaker mee te maken heeft. Het maakt agenten terughoudend om op te treden, bang als ze zijn voor de kritiek die er achteraf over hun optreden kan losbarsten. Die kant moeten we echter niet op. De politie moet zich vrij voelen om in te grijpen als de veiligheid dat vereist.

Daarbij geldt als basisregel dat agenten professionals zijn. Van hen mag worden verwacht dat ze weten hoe ze moeten handelen. Hardhandig optreden is soms onvermijdelijk. Dat er fouten worden gemaakt, is helder. De beslissing om wel of niet in te grijpen, moet vaak in een fractie van een seconde worden genomen. Waar echter het vermoeden bestaat dat de politie zelf over de schreef is gegaan, hebben we het openbaar ministerie om dat uit te zoeken. Daar is geen volksgericht voor nodig.

Een actueel voorbeeld van een zaak tegen de politie is de kwestie met een agent uit Kerkrade. Hij schoot op iemand die met zijn auto op de politie inreed. De agent zegt gehandeld te hebben uit noodweer, maar de rechtbank verwijt hem buitenproportioneel en ondoordacht handelen. De politieman is veroordeeld tot gevangenisstraf en het betalen van schadevergoeding en smartengeld. Het openbaar ministerie gaat tegen de straf in beroep. Zo behoort het te gaan in een rechtsstaat.

Feit is dat steeds meer mensen een kort lontje lijken te hebben en zich niet alleen makkelijk afreageren op medeburgers, maar ook op de politie. Dat blijkt soms uit kleine voorvallen. In Zaandam bevrijdde de politie afgelopen week een hond uit een snikhete auto. Zij kreeg stank voor dank. De eigenaar werd kwaad op de politie.

Het publieke oordeel over de politie moet agenten niet bang maken om op te treden. Maar het kan de politie wel bewuster maken van de impact van haar handelen. De agent uit Almere die afgelopen week een jonge arrestant geboeid liet meerennen met zijn motor –ook te zien op internet– geeft geen goed voorbeeld. Zoiets riekt naar machtsmisbruik.

Om de politie te steunen, stuurde waarnemend burgemeester Houtman van Leerdam vorige week zeven agenten een bedankbrief. Zij waren erbij toen hun collega door een jongen in zijn rug en hand werd gestoken. Houtman geeft met zijn brief een sympathiek en terecht statement af: de politie verdient geen goedkope kritiek, maar morele steun. Tegelijk geldt: wie veel macht heeft, heeft veel verantwoordelijkheid.