„Mensen met dementie zingen psalmen mee”
Vooral muziek uit de jeugd en de puberteit roept herkenning op bij mensen met dementie, weet Gerjanne Dannenberg (21) uit Rijssen. „Ze verliezen vaardigheden en weten zich moeilijk dingen te herinneren. Sommigen worden daar onrustig of emotioneel van. Als muziektherapeut probeer je die stemming positief te beïnvloeden. Onder andere door hun kinderliedjes of vaderlandse liederen van vroeger te laten horen. Dat leidt hun aandacht af, roept herinneringen op en brengt het gesprek op gang. Voor ouderen met een orthodox-protestants-christelijke achtergrond zijn de psalmen van grote waarde. Psalmverzen raken hun hart en bieden hun troost.”
Met het oog op reformatorische senioren stelde Gerjanne ”Mijn lied, mijn psalmgezang” samen, een „liedbundel voor muziektherapeutische toepassingen van kerkmuziek bij dementie.” De bundel kwam tot stand in het kader van het honoursprogramma van de ArtEZ hogeschool voor de kunsten. Gerjanne studeert muziektherapie aan het conservatorium in Enschede, onderdeel van deze hogeschool. Ze is dooplid van de Oud Gereformeerde Gemeenten in Nederland.
Veel zorginstellingen die tegenwoordig algemeen zijn, hadden vroeger een protestants-christelijke of rooms-katholieke signatuur. Er wonen ook mensen met diverse kerkelijke achtergronden. Gerjanne: „Als muziektherapeut moet je daar rekening mee houden. Omdat ouderen met een orthodox-protestants-christelijke achtergrond van jongs af aan op zondag naar de kerk gingen, klinken psalmen en gezangen hen vertrouwd in de oren. Naar mijn idee weten veel muziektherapeuten onvoldoende over reformatorische christenen, waardoor ze de plank mis kunnen slaan. Het gaat soms om kleine verschillen, zoals het ritmisch of niet-ritmisch zingen. Met mijn bundel hoop ik de kennis over kerkmuziek te vergroten.”
De eerste tien psalmen van ”Mijn lied, mijn psalmgezang” koos Gerjanne op basis van de uitkomst van een enquête onder 79 Rijssense senioren. Ze vroeg hun onder andere welke psalm als eerste in hen op kwam. De andere tien psalmen en gezangen, de Lofzangen van Maria en Simeon en de Tien Geboden, zijn gekoppeld aan kerkelijke feestdagen of gebeurtenissen zoals een geboorte en een sterfgeval.
Van elke psalm zijn de melodie met akkoorden en de tekst in de bundel opgenomen. Ernaast staat iets over het onderwerp, de achtergrond en de betekenis van desbetreffende psalm. Verder bevat de bundel luistertips, informatie over de muzieknotatie, het zingen op hele noten en begeleidingsinstrumenten.
”Mijn lied, mijn psalmgezang” is niet alleen voor muziektherapeuten, maar ook voor andere zorgverleners bedoeld. Gerjanne hoorde veel positieve geluiden over haar bundel, zowel vanuit de opleiding als van begeleiders in niet-christelijke verpleeghuizen waar ze stage liep. „Bijzonder zijn de reacties van de mensen met dementie. Als ik hun vraag een psalm te noemen, lukt dit vaak niet. Maar als ik de melodie speel of een psalmregel zing, vallen ze vaak spontaan in en willen ze nog een vers zingen.”
”Mijn lied, mijn psalmgezang”, door Gerjanne Dannenberg; uitg. Twenthe Tekst, Rijssen, 2015; ISBN 978-90-821498-8-3; 56 blz.; € 8,95; te bestellen via gerjanne_8@hotmail.com of 0548-520536, excl. verzendkosten.
