Dat je in de Franche-Comté op de scheidslijn van twee landen balanceert, wordt duidelijk in Hotel Franco Suisse in Arbez, waar de landsgrens dwars door het hotel loopt. Je kunt hier zowel Zwitserse als Franse kamers boeken. Soms ben je net een typisch Zwitsers dorpje gepasseerd en kom je in een karakteristiek Frans gehuchtje.

Het uit diverse plateaus bestaande landschap is ook al zo afwisselend. Rotsen, valleien, meren en watervallen zijn karakteristiek. Lieflijke landschappen met wijngaarden en bossen worden in oostelijke richting ruig en bergachtig. Het ligt voor de hand dat daar in de lange winters de ski’s tevoorschijn worden gehaald. De populariteit van het langlaufen grenst aan die van de elfstedentocht. Een van de loipes haalt een lengte van 300 kilometer; de streek staat te boek als het grootste aaneengesloten langlaufgebied van Europa.

In het oostelijke alpenlandschap maken kazen als comté, morbier, mont d’or en bleu de gex de streek beroemd. Ze danken hun smaak aan de montbéliards, die op de hellingen grazen en behalve gras alpenflora nuttigen. In sommige streken hebben de roodbruine koeien een menukeuze van 180 verschillende plantensoorten. ’s Winters eten ze uitsluitend hooi. Dit natuurlijke voedsel staat garant voor het verrukkelijke aroma van de kazen. De jonge kazen zijn populair als voorgerecht, de oudere kazen als nagerecht.

Engels maatje

In het wijnstadje Arbois legt wijnmaker Pascal Clairet uit dat de Romeinen in de streek reeds in de 2e eeuw na Christus wijngaarden aanplantten. Nu beslaan de pinot noir, de ploussard en de savagnin zo’n 22.000 hectare. De verschillende druivensoorten zijn jaarlijks goed voor 800.000 flessen wijn. Van de beroemde gele wijn, de ”vin jaune”, worden niet meer dan 1000 flesjes gebotteld. Flesjes, want al sinds de 16e eeuw zit de goudkleurige wijn in flessen van 0,62 liter, een oude Engelse maat. Voor dit bijzondere wijntje tel je meer dan 20 euro neer.

In Arbois kun je net zo min om de wijn als om Louis Pasteur heen. Op de ene plaats zit de in 1822 in Dôle geboren chemicus in brons op een hoge sokkel, even verderop tref je hem in de vorm van een levensgrote buste aan. Pasteur bracht zijn jeugd in Arbois door. Maison Pasteur is door de beroemde chemicus en zijn vrouw met veel gevoel voor stijl ingericht. De chemicus, die de mensheid van veel bacteriën verloste door de ontdekking dat je deze door verhitting kunt doden, liet er een indrukwekkend laboratorium na. Daar kan hij voor je gevoel elk moment binnenwandelen. Het lijkt net of hij de reageerbuisjes, pipetten en gifkleurige vloeistoffen even liet voor wat het was om wat frisse lucht te happen.

Onderaards

Aan de Place de la Liberté in Arbois is de honderd jaar oude pâtisserie Hirsinger gevestigd, waar Sylvie en Edouard Hirsinger de vierde generatie chocolatiers vormen. Dat goede chocolade net als wijn geen krans behoeft, bewijst de eenvoudige winkel waarin de handgemaakte bonbons zonder omhaal zijn uitgestald. Hirsinger is een liefhebber van het vak. Met verve vertelt hij hoe hij met de beste cacao uit Venezuela de tot over de grenzen beroemde bonbons maakt. Ook het museum in een oude middeleeuwse wijnkelder onder zijn huis getuigt van liefde voor het vak. Tussen chocoladestempels, een oude ijsmachine, koper en tin staan antieke Droste- en Van Houten-blikjes uitgestald.

Door het afwisselende landschap raak je niet snel uitgekeken op de Jura. Vanaf het dorpje Pic de l’Aigle in het dal van de Herisson kun je een wandelroute volgen langs een aantal indrukwekkende watervallen, die de bossen ’eeuwig’ laten zingen. Hier wipt de waterspreeuw van rots naar rots en duikt tussendoor behendig onder water voor voedsel. De honderden grotten geven de Jura een sprookjesachtig imago. In de Grotte d’Oselle bij Roset-Fluans kun je 14 kilometer wegdwalen, maar zo’n 1400 meter is al voldoende om je een beeld te vormen van wat het water in de loop der eeuwen hier onderaards gebeeldhouwd heeft aan veelkleurige druipsteen.

Voor meer informatie over de Jura: Maison de la France, 0900-1122332 (0,50 euro p.m.), www.franceguide.com, www.franche-comte.org of www.lesroutesducomte.com.