Ik geef ze geen ongelijk. In Nederland is inmiddels de komkommertijd weer begonnen, en dat vind ik heerlijk. Geen mekkerende politici, dunne kranten, luchtige journaalrubrieken, nog luchtigere talkshows, Tour de France, vakantie misschien. Handel en politiek liggen stil, en zwoele zomeravondgevoelens moeten maken dat we de ellende in de wereld om ons heen even vergeten. ‘Nieuws’ over een komende of aanwezige hittegolf drukt een eventueel laatste restje wereldproblematiek naar de marges van ons bewustzijn.

Een zomer lang doet Nederland aan collectief zelfbedrog, en ik doe er maar wat graag aan mee. Even de ogen sluiten voor alle ellende, even lucht en leegte in plaats van kommer en kwel. Wie houdt het vol om dag in, dag uit, jaar in, jaar uit te kijken naar en lezen over bootvluchtelingen, aanslagen, oorlogen, hongersnood, natuurgeweld? De wereld draait maar door, even het hoofd afwenden voorkomt dat we zelf doldraaien.

Toch zie ik komkommertijd niet als louter positief fenomeen. Wat me vooral steeds meer stoort, is het dictatoriale karakter van ons collectieve zelfbedrog. De context dwingt je er haast toe de zomermaanden te beleven als toppunt van het goede leven: komkommertijd is zoals het leven bedoeld is. Bedrog en ervaring van de werkelijkheid worden één en het gevaar dreigt te gaan geloven in onze eigen illusies. Een menselijk zwaktebod in het verlangen naar een hemel, en ik val er al te makkelijk ten prooi aan.

Wat me hiervan bevrijdt is niet alsnog ”al die ellende in de wereld” op de voet te volgen, maar elke keer weer te bedenken dat God de wereld draaiende houdt. Ik moet vooral denken aan de woorden van Jezus: „Mijn Vader werkt aan één stuk door, en daarom doe ik dat ook” (Joh. 5:17). Zelfs de meest doorgewinterde calvinist maakt het niet zo bont. God houdt geen vakantie.

De woorden van Jezus zetten mij op een spoor richting een gezond midden tussen alsmaar werken en verontrust naar de wereld staren of juist ten prooi te vallen aan mijn eigen hemelse illusies. Ik geloof dat de wereld in goede handen is bij onze Vader. Dat betekent dat ik in al mijn zwakheid af en toe afstand kan nemen van het woeden der wereld, zonder dat ik daarmee denk mijn eigen paradijsje te creëren.

Natuurlijk, het gevaar blijft op de loer liggen me te laten overweldigen door het aardse zelfbedrog. Misschien is het daarom goed om juist in de Hollandse zomermaanden, buiten de liturgische hoogtepunten van het kerkelijk jaar, de blik extra op God te richten. Dan zou het wel eens heel heilzaam kunnen zijn een paar weken geen krant te lezen of journaal te zien.

In ieder geval: een gezegende komkommertijd gewenst!

Bart Dubbink, assistent in opleiding aan de Theoogische Universiteit in Kampen.