De PAS is een aanvulling op de Natuur­beschermingswet, die agrarische bedrijven in de buurt van Natura 2000-gebieden de mogelijkheid biedt om uit te breiden. Sommige bedrijven zaten onder de oude regelgeving al jaren ”op slot”. De PAS werd gisteren van kracht. Veel boeren hopen van de nieuwe regeling te profiteren. De beschikbare zogeheten ontwikkelingsruimte in de PAS is echter eindig.

„Wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Dat is waar iedereen van uitgaat”, stelt directeur Steven van Westreenen van het gelijknamige adviesbureau in Barneveld. Zijn medewerkers dienden gisteren al meer dan twintig aanvragen in voor veehouders uit onder meer Gelderland en Utrecht. Er liggen er nog veel meer op de plank. „Het is zo complex allemaal. En Aerius (het onlinerekensysteem waar aanvragen moeten worden ingediend, TR) werkt ook niet vlekkeloos, het is echt een worsteling.”

De PAS moet de neerslag van stikstof (afkomstig uit ammoniak uit mest) op kwetsbare natuurgebieden de komende jaren fors verminderen. Tegelijk mogen veehouders een deel van de milieuwinst, die door technische maatregelen moet worden bereikt, weer benutten voor uitbreiding van hun bedrijf.

Overbelast

De eerste aanvraag kwam bij Aerius al om kwart over twaalf in de nacht van dinsdag op woensdag binnen. Door de grote toestroom van aanvragen raakte het systeem enige tijd overbelast. Juriste Franca Damen van Linssen cs Advocaten in Tilburg twitterde gistermorgen dat op sommige plekken de ontwikkelingsruimte binnen de PAS al op was.

Noord-Brabant heeft de invoering van de PAS aangegrepen om extra eisen op te leggen aan de ontwikkeling van de veehouderij rond vier Natura 2000-gebieden in de provincie. De Nederlandse Vakbond Varkenshouders reageerde gisteren woedend op deze maatregel en wil dat staatssecretaris Dijksma (Economische Zaken) ingrijpt.

Volgens Van Westreenen onderstreept de chaotische aftrap van de PAS de onzekerheid onder boeren. „Er is de afgelopen tijd een stortvloed aan nieuwe regels over hen uitgestort.”

Sinds enkele weken zijn er zelfs melkveehouders die zogeheten varkensrechten opkopen in de hoop die in de toekomst uit te kunnen ruilen tegen het recht om meer koeien te houden, als Dijksma de fosfaatproductie aan banden gaat leggen (zie kader). „Puur speculatief”, vindt Robert Kamphuis, adviseur bij Van Westreenen. „Wij raden het niet aan.”

De brij informatie waar boeren zich doorheen moeten worstelen is enorm. Kamphuis laat een ingewikkeld keuzeschema bij de PAS zien, waarmee boeren kunnen bepalen of ze wel of geen vergunning moeten aanvragen of dat een zogeheten melding volstaat. Dat laatste is het geval als de uitbreiding nauwelijks tot extra stikstofneerslag op natuur leidt.

Terughoudend

Boerenorganisatie LTO-Noord riep vorige week de leden op om terughoudend te zijn en alleen ontwikkelingsruimte aan te vragen als ze die daadwerkelijk gaan gebruiken. Anders zou „het imago van (de veehouderij als) vervuiler” in de ogen van „veel partijen en organisaties” worden bevestigd. Van Westreenen begrijpt die oproep niet. „Boeren spelen op zeker. Het is in het verleden steeds zo geweest dat degenen die vooruitliepen op verwachte ontwikkelingen, achteraf beloond werden.”

Snel brief over beperking mestproductie

Redactie politiek

DEN HAAG. Staatssecretaris Dijksma (Economische 
Zaken) hoopt de Kamer binnen een paar dagen een brief te kunnen sturen over beperking van de fosfaat-productie door de melk-
veehouderij. De melkveehouderij dreigt het fosfaatplafond van 172,9 miljoen kilo te overschrijden. Dijksma moet ingrijpen, 
omdat Brussel de Nederlandse landbouw anders 
extra beperkingen oplegt. De staatssecretaris overlegt nog met de sector, zei ze gisteren tijdens een Kamerdebat.

CDA-Kamerlid Geurts vroeg Dijksma of zij aan Brussel wel de goede gegevens heeft aangeleverd voor de vaststelling van de mestgebruiksnormen voor akkerbouwgewassen. De staatssecretaris weersprak dat ze Brussel verkeerd zou hebben geïnformeerd. „De meest actuele cijfers waren toen niet voorhanden.”

Dijksma zei verder dat ze veel aandacht heeft voor fraude met mest. Ze krijgt steeds beter in beeld hoe er wordt gefraudeerd.

De Kamer sprak ook over 
de gisteren in werking getreden programmatische aanpak stikstof (PAS). Kritiek daarop wees Dijksma van de hand. „De mensen 
die er al tegen waren, grijpen alles aan om zich er nog eens tegen te verzetten. Zij weten nu al dat het niks wordt.”