De overheid wil dat de NS in 2006 en 2007 extra spoorbelasting afdraagt. De onderneming heeft echter alleen rekening gehouden met een stijgende belasting tot en met 2005. Afgelopen jaar bedroeg deze zogenoemde infraheffing nog 93 miljoen euro.

De komende jaren loopt dit bedrag geleidelijk op en komt, als de regeringsplannen doorgaan, uiteindelijk uit op zo’n 210 miljoen euro in 2007. De NS overlegt hierover inmiddels met het ministerie van Verkeer en Waterstaat.

De NS kan de extra kosten moeilijk opvangen, zei Meerstadt. Het concern heeft het financieel moeilijk omdat het reizigersvervoer al lange tijd in de rode cijfers zit. In 2003 leed deze kernactiviteit een verlies van 37 miljoen euro. Door kostenbesparingen en duurdere treinkaartjes is de schade wel beperkt gebleven. Een jaar eerder stond er nog een recordverlies van 69 miljoen euro in de boeken.

De bezuinigingsoperatie Aïda, waarbij ongeveer 1200 banen bij het ondersteunend personeel verdwijnen, is het afgelopen jaar flink op stoom gekomen. Bovendien heeft het concern tientallen miljoenen bespaard op de inkoop. Het hele concern zag de winst stijgen van 47 miljoen naar 81 miljoen euro. Dit kwam vooral door de stations– en bouwdivisie.

De NS heeft naar eigen zeggen tot nu toe de dienstverlening met rust gelaten in de zoektocht naar lagere kosten. Maar als de infraheffing inderdaad fors stijgt „moeten we wat aan de dienstverlening doen om efficiënter te werken", zei Meerstadt. Het bedrijf overweegt op rustige tijdstippen minder treinen in te zetten. Tijdens de spits gaan mogelijk meer treinen rijden.

Daar komt bij dat het treinkaartje wel eens onbetaalbaar kan worden voor sommige reizigers als de infraheffing blijft stijgen. NS–topman A. Veenman waarschuwde daar eind november al voor. Het concern mag de spoorbelasting overigens aan de klanten doorberekenen. Dit jaar zijn de kaartjes hierdoor 0,5 procent duurder geworden.

De NS–directie hoopt dat het reizigersvervoer dit jaar quitte speelt. Meerstadt noemde 2004 echter een „uitdagend jaar". Een van de prioriteiten is het lokken van extra reizigers. De vervoerder ziet al drie jaar het aantal passagiers teruglopen. Reclamecampagnes en speciale acties moeten daar een einde aan maken. Ook wil de NS meer werknemers van grote ondernemingen in de trein krijgen.

Dit jaar wordt er bovendien een begin gemaakt met het wegwerken van achterstallig onderhoud aan het spoor. „Als de verbouwing begint, moet onze winkel wel openblijven", zei Veenman. Het wordt volgens de topman „puzzelen" om de reiziger zo weinig mogelijk overlast te bezorgen.

Bij de internationale divisie blijft het kommer en kwel. Door de concurrentie met de prijsvechters in de luchtvaart leed de NS Internationaal een aanzienlijk verlies. Het concern heeft inmiddels aangekondigd alle verkoopbalies te sluiten. Daarbij verdwijnen ongeveer 250 banen.