Dat dreigt ook te gebeuren met het rapport dat de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR gisteren publiceerde. Belangrijkste conclusie daarvan is dat er nog nooit zo veel vluchtelingen zijn geweest als vorig jaar. Bijna 60 miljoen mensen hadden huis en haard verlaten vanwege oorlogsgeweld. Ten opzichte van het voorgaande jaar waren er 8 miljoen mensen bij gekomen.

Om ieder misverstand weg te nemen: het betreft hier alleen mensen die vanwege politieke en militaire conflicten op de vlucht zijn geslagen. Economische vluchtelingen heeft de UNHCR in dit onderzoek niet meegenomen. Daarmee is direct het veelgehoorde argument om de problematiek te bagatelliseren van tafel. Het gaat dus niet om mensen die op zoek zijn naar welvaart, doch uitsluitend om ontheemden die veiligheid zoeken.

De oorzaak van de explosieve stijging van het aantal vluchtelingen ligt in de toegenomen politieke instabiliteit in de achterliggende jaren. De meesten van hen komen uit Syrië (11,5 miljoen), Afghanistan (2,6 miljoen) en Somalië (1,1 miljoen). Drie landen waarvan bekend is dat ze uiterst onveilig zijn. En waar ook niet snel verbetering valt te verwachten.

Maar datzelfde kan gezegd worden van de situatie in andere gebieden. De opmars van IS in het Midden-Oosten en de acties van Boko Haram in Midden-Afrika leiden ertoe dat mensen een veilig heenkomen zoeken. Voeg daarbij de conflicten in andere landen die maar blijven voortduren, zoals in Eritrea, Sudan en Congo. Niet verwacht wordt dat er snel een keer ten goede zal komen.

Het vluchtelingenprobleem is immens. Zo groot dat het bijna onoplosbaar is. Terwijl er wel iets moet gebeuren wil het op den duur niet leiden tot nog grotere problemen en misschien zelfs tot conflicten in de regio’s waar de ontheemden heen trekken.

Als mensen in nood genegeerd worden, bestaat het gevaar dat dit bij hen zo veel frustraties oproept dat zij dit niet langer pikken. Hoewel zij wettelijk geen rechten hebben, zullen zij die dan toch opeisen.

Nu is angst geen goede raadgever. Maar dat betekent niet dat de vrije landen het probleem maar uit een zekere gelatenheid of zelfs gemakzucht naast zich neer kunnen leggen. Als ze dat doen, zal dat op enig moment zijn tol eisen.

Het actuele vluchtelingenprobleem vraagt om krachtige aanpak die de vrije landen gezamenlijk ter hand zullen moeten nemen. Daarbij mag niet alleen de drijfveer zijn dat de situatie anders mogelijk uit de hand loopt, maar moet het diepste motief zijn dat de vluchteling in zijn benarde situatie geholpen moet worden. Het zijn mensen in nood. De Bijbel leert dat vluchtelingen bijzondere hulp en bijstand moet worden verleend.