Woensdag gebeurde dan precies waar het kabinet al die tijd zo bang voor was. Uit vrees dat delen van het belastingakkoord van VVD en PvdA tot ophef zouden leiden, om vervolgens door de oppositie aan flarden te worden gescheurd, besloot het kabinet het plan geheim te houden. Om er eerst –in stilte– met de oppositie over te kunnen delibereren.

Maar nog vóór het eerste gesprek met zes oppositiepartijen woensdagavond een feit was, lekten in de media tóch flarden uit van wat VVD en PvdA op fiscaal terrein bekokstoofd hebben.

In het plan staat dat het huidige btw-regime op de schop kan. Op primaire levensmiddelen na –zeg: de boodschappen in de supermarkt– zouden dan alle diensten en producten die nu onder het lage btw-tarief van 6 procent vallen, straks tegen het standaardtarief van 21 procent worden belast. Het geld dat dit oplevert, kan worden ingezet om de lasten op arbeid te verlagen en zo extra banen te creëren.

Het nieuws lag nog niet goed en wel op straat of kappers, schoen- en fietsenmakers, uitgevers, bloemisten, tuinders en vervoersbedrijven –allen nu nog ‘onderdeel’ van dat lage tarief– vlogen direct in de gordijnen. Wat ook wel te begrijpen is: de negatieve effecten van het coalitieplan (lagere winst óf hogere prijzen en waarschijnlijk allebei) waren voor hen in één klap helder. Nuances en positieve impulsen nog niet. Exact wat het kabinet ook bewogen had om niets te openbaren, zolang er nog geen voldragen plan met voldoende steun op tafel lag.

Woensdagavond besloot het kabinet om na het slechte nieuws –”alles wordt duurder”– dan ook het goede nieuws maar te lekken. Terwijl de oppositie binnen aan tafel zat bij staatssecretaris Wiebes (Financiën), vertelden buiten journalisten voor draaiende camera’s dat „gezinnen met één of twee werkenden” kunnen rekenen op een belastingvoordeel van gemiddeld 800 euro. Een lastenverlichting dus, van in totaal 5 miljard euro, gefinancierd uit ‘meevallers’. Bijkomende boodschap: dat laatste is niet onderhandelbaar en gaat –steun of niet– dus sowieso gebeuren.

Volgens ingewijden heet dit ”pakket 1” in het coalitieplan. De btw-verhoging blijkt ‘slechts’ in ”pakket 2” te zitten en wordt alleen uitgevoerd als ook de constructieve oppositie zich hierachter schaart. Ziedaar de tactiek van het kabinet: het zoet regelen we zelf, voor het zuur zoeken we nog medeplichtigen.

Nu al lijkt helder dat de oppositie zich óók bij het uitdelen zal willen laten gelden. Zo zal de SGP met lede ogen hebben aangezien dat van de eerdere toezegging van premier Rutte, vorig jaar tijdens het debat na Prinsjesdag, om rekening te houden met de positie van eenverdieners, zacht gezegd niet erg veel terechtkomt. De lastenverlichting in ”pakket 1” gaat voor het grootste deel op aan douceurtjes waar vooral tweeverdieners sterk van profiteren, zoals de arbeidskorting en een hogere inkomensafhankelijke combinatiekorting.

Hoewel vast ook kostwinners er in de plannen op vooruit zullen gaan, zal het in de afgelopen jaren steeds verder gegroeide gat tussen één- en tweeverdieners daarmee opnieuw verder groeien.

Hoewel het kabinet eerst nog stond op strikte geheimhouding, stuurt het, nu alles toch al op straat ligt, hoogstwaarschijnlijk vandaag nog een brief met de hoofdlijnen van het belastingplan naar de Kamer. Zowel Rutte als PvdA-leider Samsom stelde er woensdagavond vertrouwen in te hebben dat er na een daaropvolgend Kamerdebat (waarschijnlijk woensdag) voldoende oppositiepartijen bereid zullen zijn hierover vertrouwelijk door te willen praten om te komen tot een totaalakkoord.

En mocht dat niet lukken, dan is er altijd nog ”pakket 1”. VVD en PvdA zullen dan wijzen naar de oppositie –„tja, júllie wilden verder niets hervormen”– en delen dan vanaf 2016 zelf, kort na sinterklaas, de cadeautjes uit.