Het artikel ”Huisarts heeft te weinig tijd voor ouderen” (RD 9-6) van Dick Kits is wel erg kort door de bocht. De reguliere huisarts zou te weinig tijd hebben voor ouderen. Ook zou een huisarts te veel generalist zijn om geriater te kunnen zijn. Hij illustreert zijn verhaal met enkele als teleurstellend er­varen reacties van huisartsen.

Ik neem aan dat de schrijver met „ouderenspecialist van de lokale huisartsenpraktijk” de praktijkondersteuner somatiek bedoelt, zoals wij die in onze huisartsenpraktijk ook hebben. Dat is een hbo-verpleegkundige met aanvullende specialisatie in de ouderenzorg. De verpleegkundige bezoekt regelmatig de minder complexe oudere patiënten binnen de huisartsen­praktijk. Zij inventariseert eventuele problemen en risicofactoren en onderneemt vervolgens, in overleg met de huisarts, vervolgstappen, zoals bijvoorbeeld aanpassing van de medicatie, uitbreiding van de thuiszorg, inzet van hulpmiddelen of het regelen van dagopvang voor één of meer dagdelen per week. Wanneer de situatie complex is, wordt er overlegd met de geriater in het ziekenhuis. Die is altijd bereid om advies te geven of de patiënt tijdens een consult te zien, bijvoorbeeld via de geheugenpoli, waarbij op een zo min mogelijk belastende wijze de problematiek verder in kaart gebracht wordt.

Sturing

Door deze samenwerking kan een gestructureerd en proactief beleid worden gevoerd, waarbij het streven is dat de oudere zolang mogelijk in de vertrouwde thuissituatie kan blijven. Juist omdat de huisarts ook generalist is, kan hij of zij uitstekend sturing geven binnen het versnipperde veld van hulpverlening rondom de oudere en diens naasten.

Het overgrote deel van de dagelijkse huisbezoeken in onze praktijk wordt afgelegd bij (soms dementerende) thuiswonende ouderen. Zo nodig wekelijks, of vaker. Juist de complexiteit van de ouderenzorg maakt dit een boeiend onderdeel van het huis­artsenvak. Voorwaarde is wel dat de huisarts zich voor deze problematiek (en voor de mens achter deze problematiek) interesseert en dat er een goede samenwerking is met de thuiszorg.

Binnen de huisartsenopleiding krijgt de ouderenzorg op dit moment veel aandacht. Alle huis­artsen in opleiding lopen een aantal maanden stage in een verpleeghuis, om zo kennis en ervaring op te doen op het gebied van de zorg voor de oudere patiënt met complexe problematiek.

Generalist

Ook is het voor huisartsen mogelijk om zich te bekwamen tot kader­huisarts ouderengeneeskunde. Daar is een tweejarige cursus aan verbonden, waarna de huistarts wordt ingeschreven bij het College voor Huisartsen met Bijzondere Bekwaanheden (CHBB). Inmiddels hebben zo’n kleine honderd huisartsen deze specialisatie gevolgd. Ook zij kunnen collega’s in de regio desgevraagd adviseren.

Jazeker, de meeste huisartsen zijn druk en worden, mede door de toenemende regelzucht en controledwang van verzekeraars, steeds drukker. Maar de zorg voor de patiënt is juist de reden dat zij voor hun vak hebben gekozen. Ik herken me dan ook absoluut niet in de door Kits geciteerde uitspraken van collegae.

Daarnaast is de huisarts generalist en moet dat zeker ook blijven. Voor een goede ouderenzorg hoeft hij geen geriater te worden, mits hij bereid is om op het juiste moment met de geriater in overleg te treden.

Goede begeleiding van de dementerende oudere door huisarts en praktijkondersteuner, goede zorg en een goed medicatiebeleid garanderen niet altijd dat onrust en gedragsproblemen volledig verdwijnen of voldoende onder controle zijn. Soms komt het daarom toch zover dat de zorg thuis niet veilig meer is of dat het systeem van mantelzorgers overbelast raakt. In dat geval kan opname in een (liefst kleinschalige) woon-zorgvorm de enige verantwoorde beslissing zijn, hoewel dat altijd met emotie en soms zelfs schuldgevoel gepaard zal gaan. Ook hierbij kan een betrokken en bekwame huisarts een belangrijke rol vervullen en, zoals in onze praktijk, in een aantal gevallen nog steeds zorg blijven verlenen.

De auteur is huisarts in Ederveen.