Doorsneegraansilo? Nee, schijn bedriegt (fotoserie)
Op het eerste gezicht staat hier niets bijzonders: een doorsneegraansilo uit de jaren 40 van de vorige eeuw zoals er zo veel staan op de Amerikaanse Plains. Maar schijn bedriegt. En dat was de bedoeling ook.
Deze silo camoufleert uitstekend dat hier van alles werd bekokstoofd waar de Japanners en de Duitsers geen lucht van moesten krijgen. Het gebouw herbergde een van de negen kernreactoren van de zogeheten Hanford Site aan de rivier de Columbia waar de Amerikanen plutonium maakten voor hun eerste kernwapens.
Het Hanfordcomplex, dat in 1943 werd gebouwd, is ongeveer 1500 vierkante kilometer groot. Er werd onderzoek uitgevoerd voor het befaamde Manhattanproject, de zeer geheime operatie waarmee de Verenigde Staten hun atoombommen ontwikkelden. Het complex –ook wel Site W geheten– was tot na de Tweede Wereldoorlog staatsgeheim. De Hanford Site leverde plutonium voor de Fat Man, de atoombom die Nagasaki verwoestte en Japan tot overgave dwong.
Momenteel heeft het terrein de twijfelachtige eer het meest vervuilde gebied met kernafval op het westelijke halfrond te zijn. De reactor is in beton gestort, maar het terrein herbergt ruim 200.000 kubieke meter hoogradioactief afval, twee derde van de totale hoeveelheid in de Verenigde Staten. Dat is opgeslagen in 177 tanks, waarvan er een aantal lekt; in totaal verdwijnt er zo’n 2000 liter per jaar in de bodem.
De Amerikanen hebben inmiddels een grootscheepse schoonmaakactie op touw gezet. In 2060 moet het gebied schoon zijn. Dat kost de belastingbetaler 150 miljard dollar – 137 miljard euro. Veel geld, maar de prijs van de vrijheid is altijd al hoog geweest.