Antisemitisme in Odessa
Vladimir Zjabotinski (1880-1940) zag de stad Odessa ten onder gaan. Golven van antisemitisme gingen er vanaf 1910 overheen. Daarom schreef hij een portret van de stad, verbeeld in het leven van de Joodse familie Milgrom: ”Afscheid van Odessa”.
Ignats en Anna Milgrom hebben een goed leven in Zuid-Oekraïne, aan de Zwarte Zee. Hun vijf kinderen zullen een geweldige toekomst hebben in de kosmopolitische stad. Er wonen meer dan 2 miljoen Joden, maar ook miljoenen mensen van andere komaf. De kinderen Milgrom gaan op in het leven in de stad, niet het minst dochter Maroesja.
Na 1910 slaat het antisemitisme genadeloos toe. Als de kinderen Milgrom volwassen worden, is het dan ook de vraag hoe ze willen leven; Joods of Russisch. Maroesja, die van de vele passanten in het boek de hoofdpersoon kan worden genoemd, gaat over tot het christendom en trouwt een christelijke man. Ze had vele andere mannen kunnen krijgen, zeker ook Joodse.
Het is duidelijk dat de stad hun geen toekomst biedt. Alle kinderen Milgrom gaan daar verschillend mee om. Maroesja probeert ‘onder te duiken’ in het christelijke leven, een andere dochter trouwt met een spion in Parijs, en spioneert waarschijnlijk zelf ook. Een zoon laat zich meesleuren door de misdaad in de stad.
De lezer moet weten wat er op de achtergrond speelt, anders is het boek gewoon een nostalgisch verhaal over het studentenleven in een zwoele stad. Het was daarom beter geweest als het nawoord als voorwoord was geplaatst.
Boekgegevens
Afscheid van Odessa, Vladimir Zjabotinski; uitg. Wereldbibliotheek, Amsterdam, 2015; ISBN 978 90 2842 610 8; 240 blz.; € 19,95.