ABN AMRO moest tijdens de kredietcrisis in oktober 2008 gered worden door de staat. Het kabinet nationaliseerde de bank voor 16,8 miljard euro. In de jaren erna moest er nog veel geld bij om de bank overeind te houden. De teller liep volgens Financiën op tot 22 miljard maar in sommige andere berekeningen tot boven de 30 miljard euro.

Al in augustus 2013 nam het kabinet het principebesluit om ABN op termijn weer van de hand te doen. In maart dit jaar leek het zover, maar grote maatschappelijke ophef over een salarisverhoging van 100.000 euro voor de top van de bank gooide roet in het eten. Dijsselbloem stelde een besluit uit, totdat ‘rust en vertrouwen’ rond de bank weer terug waren.

Dat is nu in „voldoende mate”, het geval, zei premier Mark Rutte vrijdag. Volgens hem is nu aan de eisen van het kabinet voldaan: zo is de financiële sector weer stabiel, is er voldoende interesse uit de markt voor ABN en de bank is er zelf klaar voor.

Dijsselbloem maakte duidelijk dat hij geen haast wil maken met de totale verkoop, voor hem staat de opbrengst voorop. Het beursklimaat kan mede het tempo van de verkoop van volgende tranches bepalen. Dijsselbloem zei verder dat het feit dat de ABN-top heeft afgezien van de eerder geplande salarisverhoging, en excuses van ABN-topman Gerrit Zalm, hebben bijgedragen aan het terugwinnen van het vertrouwen.

Bij de eerste aandelenuitgifte aan het eind van dit jaar is ongeveer 10 procent bedoeld voor particulieren, de rest gaat naar institutionele beleggers en grote investeerders. De opbrengst gaat rechtstreeks naar de aflossing van de staatsschuld.

De introductiekoers van het aandeel is nog niet bekend, maar die zal mogelijk rond de 17 euro liggen, uitgaande van een opbrengst van ruim 15 miljard en een totaal aantal van 912 miljoen aandelen. ABN krijgt een beschermingsconstructie tegen vijandige overnames.

De Tweede Kamer moet nog instemmen met de verkoop, maar een meerderheid is ervoor. ABN-topman Gerrit Zalm noemde de beursgang de „logische volgende stap” voor zijn bank.

Reacties

Kamerlid Carola Schouten van de ChristenUnie: „Twee maanden geleden was er volgens minister Dijsselbloem te weinig rust en vertrouwen en nu zou alles opgelost zijn. Dat vind ik niet geloofwaardig. Het leidende principe moet niet een zo snel mogelijke beursgang zijn, maar wat het meest in het belang van de spaarders, mkb’ers en de werknemers is. De noodzaak om de bank nu naar de beurs te brengen ontbreekt. Wat we wel weten is dat we er miljarden op zullen verliezen.” Schouten voegt eraan toe: „Een beursgang is te veel ‘back to business’, terwijl dit het moment van een omslag in het denken had moeten en kunnen zijn.”

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt: „Het CDA is voorstander van een private ABN AMRO. Want bijvoorbeeld het verstrekken van grote kredieten aan bedrijven is geen overheidstaak. Voor het CDA staat voorop dat ABN AMRO een betrouwbare en op de lange termijn gerichte financiële organisatie moet zijn. Daarvoor zijn rust en vertrouwen essentieel. De lessen uit de periode voor 2008 moeten ter harte genomen worden. Daarom is het goed dat nu een beschermingsconstructie komt. Over de uitwerking en de effectiviteit gaan we graag de discussie met de regering aan. Net als over de fasering en de onverwacht snelle timing van het besluit om de bank nu te privatiseren.”

D66-Kamerlid Wouter Koolmees: „De beursgang is gunstig voor de Nederlander. D66 vindt bankieren geen overheidstaak. Dit zal goed zijn voor de concurrentie tussen banken waardoor zij weer gedwongen worden de strijd om de consument aan te gaan. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat er hypotheken verstrekt kunnen worden onder betere voorwaarden en lagere rentes. Saillant detail is het moment van de bekendmaking van de beursgang. Nog geen twee maanden geleden blokkeerde minister Dijsselbloem de beursgang van de bank naar aanleiding van het bonusschandaal. Blijkbaar is de bank van het strafbankje af.”

GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff: „Twee maanden nadat het kabinet constateerde dat er onvoldoende rust en vertrouwen is bij ABN AMRO om de bank te verkopen, gaat de beursgang nu ineens toch door. Die haast is nergens goed voor. Het is onverstandig om de bank nu, met meer dan 10 miljard verlies voor de belastingbetaler, halsoverkop naar de beurs te brengen. Wij zien nog onvoldoende rust en vertrouwen om dat besluit te rechtvaardigen. Het zou veel beter zijn om de bank voorlopig in staatshanden te houden en te zorgen dat via dividend het geld terugkomt dat de overheid in de bank heeft gestoken. Wij kunnen dan in alle rust bekijken wat een goede toekomst is voor ABN AMRO. ABN AMRO moet naar de samenleving, niet naar de beurs.”

PvdA-Kamerlid Henk Nijboer: „De PvdA stelde harde voorwaarden aan het op eigen benen zetten van ABN. De PvdA wil een stevige beschermingsconstructie, zodat de bank niet het slachtoffer kan worden van roekeloze aandeelhouders. Daarnaast wil de PvdA een dienstbare bank met beheerste beloningen. Dat moet in de statuten worden verankerd. Ten derde wil de PvdA dat de top van de bank de komende jaren geen bonussen of salarisverhogingen krijgt. Aan die voorwaarden lijkt het kabinet met het besluit te hebben voldaan.”

SP-Kamerlid Arnold Merkies: „Het kabinet wil de beursgang er overhaast doordrukken, terwijl de vragen rond het voorkomen van fraude, witwassen en corruptie nog steeds bestaan. Het enige dat is gebeurd, is dat de salarisverhoging onder zware publieke druk is ingeleverd. Nu doen alsof er geen vuiltje meer aan de lucht is, is veel te gemakkelijk. De bank zal nu tegen de wil van een meerderheid van de bevolking zo snel mogelijk naar de beurs worden gebracht met een verlies van vele miljarden. In plaats daarvan zouden we ABN AMRO in overheidshanden kunnen houden en er een voorbeeldbank van kunnen maken.”

VVD-Tweede Kamerlid Aukje de Vries: „Het is positief nieuws dat nu de eerste stap wordt gezet om ABN naar de markt te brengen. Het doel van de overheid is niet om banken in bezit te hebben. De VVD is er altijd voorstander van geweest om ABN snel en verantwoord terug te brengen naar de markt, met zoveel mogelijk opbrengst voor de belastingbetaler. Het is belangrijk dat er vrije concurrentie plaatsvindt in de banksector, om goede competitie op tarieven voor hypotheken en mkb-kredieten te hebben. Een staatsbank in een verder commerciële markt laten stunten met tarieven is marktverstoring en kan dus niet. Dit is een eerste stap op weg naar een gewone financiële sector, zonder staatsbanken. Het beursklimaat is nu gunstig, laten we ervoor gaan.”

Errol Keyner, adjunct-directeur Vereniging van Effectenbezitters (VEB): „Het is altijd mooi als er een beursnotering bijkomt. Jammer is dat er voor een erg zware beschermingsconstructie is gekozen met certificaten. Die constructie is van de vorige eeuw en we hebben er als VEB, overigens al jaren, problemen mee. Belangrijk is ook om te weten wat de strategie van ABN AMRO in de toekomst gaat worden, en hoe de bank bijvoorbeeld risico’s ziet. Het is nu dus wachten op de prospectus voor de beursgang.”

Reinier Castelein, voorzitter vakbond De Unie: „Krap twee maanden nadat de beursgang werd uitgesteld, blijkt de rust en het vertrouwen rond ABN AMRO alweer teruggekeerd. Het lijkt vooral een poppenkast te zijn geweest om aan de wensen van de achterban van de PvdA tegemoet te komen, waarna het VVD-beleid gewoon kan worden uitgevoerd. Maar wij vragen ons af of met de teruggekeerde rust er ook een einde komt aan de ontslaggolf in de financiële sector.”

Jan Paul Veenhuizen, bestuurder van vakbond FNV Finance: „De beursgang komt te vroeg. De prioriteit zou nog steeds moeten liggen bij een verdere consolidatie van de bank. Een splitsing tussen sparen en investeren blijft tevens het overwegen waard. Wat is er eigenlijk zo verkeerd aan een ‘volksspaarbank’ naast een zakenbank? Het is een illusie om te denken dat je met heel veel regels grote organisaties kunt beheersen. Daarnaast garandeert een beursgang geen gezonde afloop voor de medewerkers.”