De Duitse regeringsleider toonde tijdens de kranslegging bij het graf van de onbekende soldaat duidelijk zich bewust te zijn van het immense leed dat haar land de Russen heeft aangedaan. „Ik buig het hoofd voor de miljoenen slachtoffers die gevallen zijn door de oorlog die het nationaalsocialistische Duitsland heeft ontketend”, zei ze. Daarbij noemde ze expliciet de uitgehongerde bevolking van Leningrad, de miljoenen mishandelde en vermoorde burgers, de gevangenen in concentratiekampen en de dorpelingen en stadsbewoners die omkwamen door de tactiek van de verschroeide aarde. Met andere woorden: Merkel was zich ten volle bewust van het onbeschrijfelijke drama dat haar volksgenoten in Rusland teweeg hebben gebracht.

De Duitse regeringsleider is echter niet bezweken voor de verleiding om onder druk van de omstandigheden een blad voor de mond te nemen over de actuele politieke situatie. „Ik ben hier op een moment dat de relatie tussen Rusland en Duitsland niet gemakkelijk is.”

Poetin weet waar ze staat en wat ze wil. Merkel heeft heel duidelijk aangegeven dat de bezetting van delen van de Oekraïne niet past. Zij schuwde het niet te spreken van „een misdadige annexatie van de Krim die in strijd is met het volkerenrecht.” Wie volgens haar zegt te willen leren van de ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog, kan niet meewerken, openlijk of achter de schermen, aan de aantasting van de soevereiniteit van staten. Daarom riep Merkel president Poetin ertoe op de separatisten te dwingen hun acties te staken.

Poetin heeft die publieke verbale oorvijg moeten 
incasseren. Onder diplomaten is ook bekend dat de Russische leider enigszins onder de indruk is van de Duitse bondskanselier. Weliswaar probeerde hij de schuld voor het conflict rond Oekraïne af te schuiven op de regering in Kiev. Die moet het gesprek met de separatisten aangaan. Zo tracht hij zijn eigen handen in onschuld te wassen.

Merkel was echter niet onder de indruk van dit verweer. Fijntjes wees ze de Russische president erop dat beide partijen in het Oekraïneconflict zich schuldig maken aan schendingen van het bestand, maar dat de separatisten de meeste schuld hebben. Impliciet zei ze daarmee dat de vrienden van Moskou de grote kwaaddoeners zijn.

Merkels optreden getuigt van durf. Ze wijkt niet voor Poetin. Tegelijk blijft ze met hem in gesprek. Daarmee voorkomt ze dat de Russische beer totaal geïsoleerd raakt. Dat is verstandig. De geschiedenis heeft namelijk ook geleerd dat totale uitsluiting van een land gevaarlijker is dan in contact blijven met een potentieel agressor.