Net als politie, ziekenhuizen en huisartsen zijn ook ambulancediensten sinds enige tijd verplicht om oog te hebben voor kindermishandeling en huiselijk geweld. De Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid heeft daarom al zijn medewerkers geschoold en een vaste werkwijze ingevoerd. „Dit jaar heeft dat geresulteerd in 27 zogeheten zorgmeldingen. Ter vergelijking: in heel 2013 waren het er nog drie”, liet de dienst gisteren in een persbericht weten.

Het gaat om situaties waarbij het ambulancepersoneel bij patiënten thuis een zorgwekkende situatie aantreffen. „Bijvoorbeeld als er sprake is van verslaving, ernstige psychiatrische klachten of een poging tot zelfdoding”, vertelt Jola Schenk, ambulanceverpleegkundige. Binnen de ambulancedienst is Schenk ook speciale vraagbaak en contactpersoon voor kindermishandeling en huiselijk geweld. „Als wij ons zorgen maken over iets wat we zien in een huis of gezin, zijn we nu verplicht dit te bespreken volgens onze meldcode. Na onderling overleg kan dat leiden tot een melding bij Veilig Thuis.” Dat is de nieuwe naam van de bundeling van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en het Steunpunt Huiselijk Geweld.

Ambulancepersoneel neemt een bijzondere positie in onder hulpverleners, constateert Schenk. „Wij komen als een van de weinigen achter de voordeur, tijdens een acute situatie. Mensen met problemen kunnen situaties zoals mishandeling of verwaarlozing vaak lang verborgen houden. De ambulancedienst komt op een beladen moment dicht bij patiënten. Verbergen is dan veel moeilijker. Dat geeft ons een bijzondere verantwoordelijkheid om signalen op te pikken.”

De verpleegkundigen en chauffeurs kunnen altijd bij Schenk aankloppen om een geval te bespreken. „Je moet er oog voor leren hebben. Wanneer wij zorg verlenen aan iemand die ernstig onder invloed van middelen is en er hangen kinderjasjes aan de kapstok, dan kunnen we niet wegkijken. Waar zijn die kinderen en hoe is het met hen? We kunnen ernaar vragen, maar als er dan nog zorgen blijven bestaan, doen wij een zorgmelding bij Veilig Thuis. We zijn overigens verplicht om dat aan de betrokkene te vertellen. Als dat op het moment zelf niet lukt, of als het mogelijk bedreigend is, doen we het later telefonisch of via een brief.”

Uit een eerste terugkoppeling door Veilig Thuis heeft Schenk gehoord dat de zorgmeldingen van de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid als „heel relevant en goed”, worden aangemerkt. „In bijna alle gevallen zijn onze meldingen in onderzoek genomen. Dat betekent dat onze meldcode naar behoren werkt en dat wij eraan bijdragen dat problemen worden aangepakt.”

Een grote meerderheid van de betrokkenen is daar uiteindelijk dankbaar vor, weet Schenk. „Huiselijk geweld, kinder- en ouderenmishandeling komen vaak voort uit onmacht, doordat ouders, partners of mantelzorgers de controle over het leven tijdelijk of langere tijd kwijt zijn. Een zorgmelding is vaak een doorbraak om de juiste hulp te krijgen, op weg naar een oplossing.”