Bert-Jan Don spreekt duidelijke taal als hij zich in RD 1-5 afzet tegen het afnemen van de Cito-toets, die overigens sinds dit jaar de centrale eindtoets heet. Mijns inziens is het beeld dat hij schetst te negatief. Tevens lijkt hij niet op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen.

Dat de meeste kinderen gespannen zijn als er een toets gemaakt moet worden, is een feit. Zeker bij belangrijke toetsen of momenten kan dit bij faalangstige leerlingen voor vervelende gevolgen zorgen. Een goede leerkracht of docent heeft hier oog voor en kan een leerling hiermee helpen of zo nodig doorverwijzen. Overigens zorgt een gezonde hoeveelheid spanning voor een betere focus, is mijn ervaring.

Angel

Ook stelt Don de situatie nogal negatief voor als hij het heeft over het moment van bekendmaking van de scores van de eindtoets. Als leerlingen thuis of op school losers worden gevonden als ze ‘maar’ naar het vmbo kunnen, is er iets mis met het beeld dat ouders schetsen van het vmbo óf is de sociale veiligheid van een groep onvoldoende. Dat heeft mijns inziens niets met de eindtoets te maken. Dat advies komt namelijk tóch, en ook daar wringt de schoen in het artikel van Don.

Dit jaar hebben basisscholen het advies voor het vervolg in het voortgezet onderwijs namelijk al in januari moeten geven. Niet op basis van de eindtoets, maar op basis van jaren observatie van het kind en het afnemen van meerdere toetsen wordt het advies uitgebracht en met ouders besproken. Dat maakt dat de angel uit de eindtoets is gehaald. Het advies mag door een basisschool wel omhoog worden bijgesteld als de score hoger uitviel dan verwacht, maar omlaag bijstellen mag een basisschool niet. Dit advies is bindend en het voortgezet onderwijs mag het kind niet op een lager niveau plaatsen.

Er kan dus niet zo veel meer misgaan bij de uitslag van de eindtoets; geen afvalrace dus, maar alleen ”winners”, om in de taal van Don te spreken. Overigens hebben de score van de Cito-toets en het bijbehorende niveau het de afgelopen jaren regelmatig bij het rechte eind gehad. Uiteraard kan het afnemen van een andere eindtoets (zoals de NIO) ook goede informatie opleveren.

OGO

Als laatste nog dit: gelukkig zijn basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs zich de laatste jaren steeds meer bewust van andere vormen van intelligentie bij kinderen. Alleen al het werken volgens het principe van ontwikkelingsgericht onderwijs (OGO) is hier een duidelijk voorbeeld van. Ook in het voortgezet onderwijs proberen we hier steeds aandacht voor te hebben. God schiep hart, hoofd én handen: goede technici bijvoorbeeld zijn hard nodig. En als een leerling een aantal vakken in de Engelse taal krijgt aangeboden, heeft hij later nóg meer kansen op de arbeidsmarkt.

De stelling van Don dat op scholen de slimme leerlingen uitgedaagd worden en de zwakkere het maar moeten zien te rooien, vind ik ernstig tekortdoen aan de inzet van zo veel goede meesters en juffen die al onze leerlingen het beste onderwijs geven dat zij bieden kunnen. Hulde!

De auteur is afdelingsleider van de brugklas vmbo-gt/havo aan het Driestar College te Gouda.