Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bracht de nieuwe berekeningen woensdag naar buiten. Daaruit bleek dat door grotere financiële stromen van vooral multinationals van en naar het buitenland het bruto nationaal inkomen (bni) van Nederland in 2011 en 2012 hoger uitvalt dan geschat.

Dit inkomen bestaat uit het bruto binnenlands product (de som van alle goederen en diensten die in Nederland worden geproduceerd) en de inkomensstromen zoals rente, dividend en winst met het buitenland. Die stromen zijn voor Nederland groot, omdat veel internationale bedrijven hun winst via Nederlandse financiële holdings laten lopen. In 2011 was dit bni 1,8 procent groter dan gedacht, in 2012 bedroeg het verschil 1,5 procent.

Meteen na het CBS stuurden de ministers Jeroen Dijsselbloem (Financiën) en Henk Kamp (Economische Zaken) een brief naar de Tweede Kamer over de mogelijke naheffing. Hoe hoog die wordt is ook afhankelijk van de ontwikkelingen in andere EU-landen. Het precieze bedrag wordt in het najaar bekend. In juni komen herberekeningen van de omvang van onze economie in de jaren 2013 en 2014. Ook die kunnen leiden tot een hogere afdracht aan de EU.

Vorig jaar oktober kreeg het kabinet van de Europese Commissie in Brussel een naheffing van 642 miljoen euro opgelegd. Dijsselbloem reageerde daar toen verbaasd op en de naheffing leidde tot veel commotie in de Tweede Kamer. Maar uiteindelijk bleek alles te kloppen en maakte Dijsselbloem het brutobedrag van de heffing (1,1 miljard euro) eind december over.

Nu reageren Kamerleden opnieuw zeer verbolgen. Sommigen vermoeden dat de naheffing komt doordat het CBS strenger rekent dan statistische bureaus in andere EU-landen. SP en PVV vinden de nabetaling „te gek voor woorden”. De oppositie wil opheldering van Dijsselbloem. De VVD noemt de naheffing „heel zuur”. Een meerderheid wil dat de Europese begroting op een andere manier wordt opgesteld.

Reacties

VVD-Kamerlid Mark Harbers: „Vooropgesteld, de VVD staat voor een onafhankelijk CBS dus in die zin zijn dit soort bijstellingen voor ons gewoon een gegeven. We weten nog niet precies waar deze correctie op uit draait, echte duidelijkheid komt pas later dit jaar. Maar een eventuele naheffing zou, ook al kunnen we er niets tegen doen, heel zuur zijn. Deze rommelige situatie, met naheffingen en correcties achteraf, is onhoudbaar. Dat is voor iedereen helder. Daarom heeft de VVD vorig jaar al opgeroepen om tot een andere manier van begroten in de EU te komen. Het is belangrijker dat het kabinet hier snel mee aan de slag gaat.”

GroenLinks-Kamerlid Jesse Klaver: „Op papier lijkt onze economie groter omdat multinationals steeds vaker vele miljarden door Nederland sluizen om belasting te ontwijken. Maar in de reële wereld leveren deze geldstromen onze maatschappij nauwelijks iets op. We krijgen dus nu een naheffing uit Europa, omdat we een belastingparadijs voor multinationals zijn. De burger wordt de dupe van de voordelen die ons kabinet aan multinationals geeft. De partijen die kritiek hebben op Brussel vanwege deze naheffing kunnen hun pijlen beter richten op de oneerlijke belastingvoordelen die we aan de grote bedrijven bieden.”

PVV-Kamerlid Teun van Dijck: „Het is te gek voor woorden hoe we steeds verder worden kaalgeplukt door de Europese Unie. Vorig jaar betaalde elke Nederlander meer dan 500 euro aan deze holle bolle Gijs in Brussel, en nog is het niet genoeg. De burgers staat het water tot aan de lippen en dit kabinet gooit onze miljarden naar het buitenland, zonder gêne! Voor de PVV is de maat vol. Geen cent meer naar Brussel, naar Griekenland, naar Afrika. We kunnen deze miljarden veel beter besteden in eigen land. Genoeg is genoeg!”

PvdA-Tweede Kamerlid Henk Nijboer: „De PvdA staat voor de onafhankelijkheid van het CBS, ook als dat leidt tot vervelende gevolgen. In andere landen hebben we kunnen zien hoe het mis kan gaan als onafhankelijke rekenmeesters hun werk niet goed kunnen doen. De PvdA vindt dat er meer lijn moet komen in de aanpassingen van de ramingen en het Europese begrotingsproces, zodat we niet dan weer geld terugkrijgen en dan weer moeten bijbetalen.”

D66-Kamerlid Wouter Koolmees: „Dit is een chaotisch proces met steeds weer herberekeningen en naheffingen. Dit toont maar weer eens aan dat het kabinet echt aan de slag moet met aanpassing van de systematiek. Daarom heeft D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma ook een motie ingediend om een Europese begrotingstop te organiseren. Die motie is door de Kamer aangenomen.”

CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt: „We zijn weer overvallen door een mogelijke nieuwe naheffing. Het CDA wil zo spoedig mogelijk uitleg van minister Dijsselbloem. De vraag is waarom de Nederlandse statistieken telkens naar boven worden bijgesteld en die van andere landen niet. Bij de vorige naheffing betaalde de regering onmiddellijk, maar wacht de Tweede Kamer nog steeds op de informatie en de verificatie van de berekening. Die moet Dijsselbloem met spoed sturen voor zowel de oude als de nieuwe naheffing. Het is namelijk niet uit te leggen aan burgers dat belastinggeld naar Brussel wordt overgemaakt zonder enige verantwoording te eisen bij de EU, zoals de regering eind vorig jaar deed.”

SP-Kamerlid Arnold Merkies: „Het is te gek voor woorden dat we opnieuw 200 miljoen euro moeten betalen, nadat we al eens een naheffing hebben gehad van 642 miljoen. Het zal toch niet zo zijn dat we opnieuw meer moeten betalen omdat wij met ons statistisch bureau het braafste jongetje in de klas zijn? Ik zal hier opheldering over vragen bij de minister. Alvorens we ook maar een cent extra gaan betalen, moet er eerst volledige opheldering komen over hoe deze berekening tot stand is gekomen en of er in andere landen op dezelfde manier wordt gemeten.

De bijstelling zou te maken hebben met financiële stromen die via Nederland lopen. Ik wil ook van de minister weten of dit het gevolg is van alle brievenbusmaatschappijen die we in Nederland hebben. Dat zou namelijk helemaal gortig zijn. Des te meer reden om een einde te maken aan de belastingontwijkingsdustrie die we in Nederland hebben.”