Waarschijnlijk koos zij er bewust voor beide zaken kort na elkaar naar buiten te brengen, om op die manier haar onpartijdigheid boven alle twijfel te verheffen. Halverwege deze maand presenteerde zij de beschuldigingen tegen de Amerikaanse internetgigant, een week later was de Russische energiemoloch aan de beurt.

Niemand kan haar dus verwijten dat ze slechts naar één kant kijkt. Ze bindt als dat nodig is de strijd aan met zowel Moskou als Washington. Poetin en Obama zullen haar inmiddels kennen.

Het EU-verdrag draagt de handhaving van een eerlijke concurrentie op de markten als taak op aan de Europese Commissie. Binnen dat orgaan is daarom Mededinging een van de voornaamste posten. De betrokken bestuurder moet goedkeuring verlenen aan grote fusies en overnames, deelt boetes uit als er verboden prijsafspraken zijn geconstateerd, onderzoekt of ondernemingen geen ongeoorloofde staatssteun ontvangen en kan ingrijpen als een bedrijf met behulp van zijn dominante omvang de marktverhoudingen verstoort. De spelregels op al die gebieden zijn bedoeld om de consument te beschermen, om te voorkomen dat hij te veel betaalt voor producten en diensten.

De regeringen van de nationale lidstaten kijken op dit terrein vanaf de zijlijn toe. De macht ligt bij de Commissie. Die beslist. Soms betekent dat vergaande bemoeienis. Bijvoorbeeld: bij de beoordeling van de verstrekking van noodkapitaal door Den Haag aan ING, na het uitbreken van de crisis in 2008, bepaalde zij dat dit financiële concern de verzekeringstak, Nationale-Nederlanden (NN), moest afsplitsen. Dat gebeurde vorig jaar via een beursgang.

Tussen 2004 en 2009 bekleedde Neelie Kroes de prestigieuze functie in Brussel. Zij vestigde een reputatie als strenge toezichthouder. Vervolgens nam de Spanjaard Joaquin Almunia het stokje over. En sinds het aantreden, afgelopen herfst, van het team onder voorzitterschap van Jean-Claude Juncker, trekt Margrethe Vestager (47) aan de touwtjes.

Zij behoort tot de groepering van de Deense sociaalliberalen en heeft reeds een lange periode in de politiek achter de rug. Tussen 1993 en 1995 was ze al minister van Financiën. In 1998 keerde ze als bewindsvrouw terug, toen van Onderwijs en Godsdienstige Zaken. Daarna werd ze verkozen in het nationale parlement en trad ze enige jaren op als fractievoorzitter. In 2011 kreeg ze de rol van vicepremier en minister van Economische en Binnenlandse Zaken toebedeeld.

Vestager is naar eigen zeggen een fan van Google. Toch pakt ze de onderneming stevig aan. „Ik en mijn kinderen gebruiken de zoekmachine omdat het een zeer goed product is. Veel landen zouden zo’n succesvol bedrijf graag willen hebben”, verklaarde ze bij de aankondiging van de confrontatie. Ook haar voorganger hield zich al volop met Google bezig. Overleg om tot een vergelijk te komen, leverde niets op. Vestager stelt nu gericht onderzoek in.

Het gaat om twee aanklachten. De eerste draait om Google Shopping. De commissaris meent dat die dienst andere product- en prijsvergelijkingssites geen eerlijke kans biedt en dat consumenten daardoor verstoken blijven van de optimale zoek­resultaten. De tweede betreft Android, het besturingssysteem voor mobiele apparaten, dat concurrerende app-ontwikkelaars zou benadelen.

Bij het andere dossier ligt Gazprom onder vuur, de grootste energieproducent ter wereld, met het Kremlin als belangrijkste aandeelhouder. Het lijkt zijn machtspositie in acht Midden- en Oost-Europese EU-landen te misbruiken, onder meer door te hoge prijzen te bedingen en door gasleveranties te koppelen aan bepaalde verplichtingen. Een 
gevoelige kwestie, omdat de relatie tussen de EU en Rusland toch al zwaar onder druk staat. Vestager probeert wel het geschil te depolitiseren: „Dit is geen 
politieke zaak, maar een mededingingszaak, gebaseerd op feiten.”

Bij daadwerkelijke overtreding van de regels dreigt een maximale boete van 10 procent van de jaaromzet, in deze twee gevallen gaat het dan over miljarden euro’s. Maar zover is het nog lang niet. Brussel contra Google en Gazprom: een titanengevecht. Eerst mogen de bedrijven zich verweren, daarna wacht waarschijnlijk een lang traject van onderzoeken en juridische procedures.