ICCO wordt flink geraakt door bezuinigingen van de overheid op ontwikkelingsorganisatie. De interkerkelijke organisatie voor internationale samenwerking zag haar inkomsten sinds 2010 al flink dalen. Vanaf 2016 ontvangt ICCO 90 procent minder subsidie: 70 miljoen euro in 2015 en maximaal 6,9 miljoen euro in 2016. Het moderamen van de Protestantse Kerk, die via haar diaconale organisatie Kerk in Actie betrokken is bij ICCO, luidde gisteren de noodklok over de bezuinigingen. Vanmiddag sprak de Tweede Kamer over de bezuinigingen.Volgens het moderamen worden de bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking nu onevenredig hard neergelegd bij de maatschappelijke organisaties. „Daarmee worden te veel kwetsbare mensen in ontwikkelingslanden geraakt.”

Marjolein Hammink, woordvoerder van ICCO, zegt teleurgesteld te zijn over de bezuinigingen. „We wisten dat we minder overheidsgeld zouden ontvangen en hebben actief ingezet op samenwerking met nieuwe fondsen. Maar een korting van 90 procent is wel erg rigoureus.”

Ervaart u dit als bedreigend voor de sector waarin ICCO al een halve eeuw werkzaam is?

„De wereld verandert. En wij willen en moeten natuurlijk meeveranderen. We begrijpen dat de overheidssubsidie minder wordt. Enkele jaren geleden hebben we daar onze strategie al op aangepast. Zo zoeken we bewust de samenwerking met het bedrijfsleven, om samen te investeren in waardeketens. Kenmerk van waardeketens is dat iedereen, van de boer die de oogst van het land haalt tot de supermarkt in Nederland, een eerlijke prijs voor het product krijgt. Daarbij worden mensenrechten gerespecteerd, rechten van de werknemers bijvoorbeeld, maar ook landrechten van omwonenden.

We spelen dus in op de veranderingen. Maar de huidige bezuinigingen zijn in onze ogen te rigoureus. Lokale organisaties hebben ook de tijd nodig om hun financiering langs andere wegen binnen te krijgen. We willen een langere overgangsperiode, zodat wij hen kunnen steunen bij het vinden van andere fondsen. Want wij geloven in het belang van hun werk aan een rechtvaardige wereld zonder armoede.”

Als het gaat om de relatie met Kerk in Actie van de PKN: Waar gaan precies de klappen vallen?

„Dat is nog niet exact te zeggen, maar het heeft gevolgen voor ieder onderdeel van ons werk. Dat is zeker. ICCO werkt in ruim veertig landen, heeft een groot partnernetwerk van lokale organisaties. Voorheen waren wij vooral financier van deze organisaties. De laatste jaren spelen we steeds meer de rol van adviseur en intermediair. De financiële steun wordt vanaf volgend jaar alleen maar minder. Samen zoeken we naar nieuwe financieringsbronnen. Deze zomer verwachten we een duidelijker beeld te hebben van de consequenties.”

Kunt u deze bezuinigingsronde een menselijk gezicht geven?

„Nog niet dus. Maar dat het korten effect heeft op het leven van tienduizenden mensen is wel zeker. Bij voorbeeld voor de boeren in Ethiopië die zich hebben aangesloten bij coöperaties en daarom, mede dankzij ICCO, producten van een betere kwaliteit leveren en daarvoor een betere prijs krijgen. Of voor organisaties in Zuid-Amerika die opkomen voor de rechten van de inheemse bevolking, als natuur plaats moet maken voor industrie. Ook voor de Filipijnse lokale organisaties die na de tyfoon Haiyan de mensen steunden met vissersboten, zaden en gereedschap, zodat ze zo snel mogelijk hun eigen inkomen konden verdienen.”

De PKN draagt via Kerk in Actie en ICCO bij aan wereldwijde hulpverlening. Wat is de meerwaarde van identiteitsgebonden hulpverlening?

„ICCO en Kerk in Actie maken deel uit van het wereldwijde netwerk ACT Alliance een netwerk waarbij 144 religieuze organisaties zijn aangesloten. Door ons grote netwerk, waartoe ook kerken behoren, hebben we toegang tot veel gebieden. Belangrijker nog: we staan dicht bij de mensen uit het gebied. Hun behoeften en wensen zijn het uitgangspunt in onze hulpverlening. In Mali werken we bijvoorbeeld samen met radiojournalisten en imams om met de lokale bevolking in gesprek te gaan over geloof en herstel van het onderlinge vertrouwen. In Azië doen we zo aan rampenpreventie. Denk aan het gebruik van kerkklokken om een naderende tyfoon aan te kondigen. Denk aan een kerkgebouw als schuilplaats. Religie speelt wereldwijd een grote rol. Het is praktisch om dat gegeven te gebruiken bij noodhulp en wederopbouw.”

Prisma: Plan is kapitaalvernietiging

Prisma, een samenwerkingsverband van reformatorische en evangelische ontwikkelingsorganisaties zoals Woord en Daad, GZB en Wycliffe Bijbelvertalers, is lid van ICCO en wordt getroffen door de bezuinigingen. Volgens directeur H. Jochemsen is het de wens van Prisma dat de overheid de financiën die via maatschappelijke organisaties besteed worden aan ontwikkelingshulp, niet zó terugschroeft als nu het geval lijkt te zijn. „Dat zou een enorme kapitaalvernietiging worden. Veel werk in ontwikkelingslanden zou moeten worden afgerond of verminderd. Wij begrijpen dat de overheid een andere werkwijze wil gaan volgen, maar de plannen die nu op tafel liggen, zouden echt moeten worden herbezien.”

Vanmiddag vergaderde minister Ploumen met leden van de Tweede Kamer over het plan.