Al in de nacht van dinsdag op woensdag was het eerste overleg, dat duurde tot 02.30 uur. Woensdagochtend ging dat verder in het Torentje van premier Mark Rutte en woensdag om 17.00 uur werd het er hervat. Daar zat Rutte tot 20.00 uur om de tafel met PvdA-leider Diederik Samsom, vicepremier Lodewijk Asscher (ook PvdA), VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra en verantwoordelijk staatssecretaris Klaas Dijkhoff (Veiligheid en Justitie, VVD).

Vervolgens werd het beraad geschorst voor overleg in eigen kring. Bij de VVD sloten toen ook de ministers Edith Schippers en Henk Kamp en partijvoorzitter Henry Keizer aan, wat de indruk van een mogelijke crisis wekte. Rond 21.15 zat de top van de coalitie weer bij elkaar.

Hoofdrolspelers uitten zich voor het avondoverleg nog optimistisch. „Ik weet niet of we er vanavond uitkomen, maar ik denk dat we er wel uitkomen”, zei Asscher. Ook Samsom denkt dat partijen eruit komen. Hij ontkende dat er sprake is van een crisis in de coalitie.

De kwestie draait om het lot van uitgeprocedeerde asielzoekers zonder papieren, die illegaal in Nederland verblijven. De PvdA vindt dat gemeenten hen voedsel, kleding en onderdak (bed, bad en brood) moeten bieden. De VVD voelt daar niet voor, het zou een aanzuigende werking hebben op asielzoekers. Vooral voor Samsom is de opvang van illegalen een belangrijke kwestie. Eerder moest hij zijn eigen achterban trotseren bij de strafbaarstelling van illegaliteit.

Die uitspraak werd woensdag op tal van verschillende manieren geïnterpreteerd. Nederland schond Europese regels bij de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers, maar tegelijk is er geen duidelijke uitspraak die stelt dat Nederland bed, bad en brood moet bieden.

Niemand weet precies hoeveel illegalen er nu in Nederland zijn, die gebruik zouden kunnen maken van een bed-, bad- en broodregeling. Schattingen lopen uiteen van tienduizenden tot 100.000 mensen.