Dat is een van de conclusies van de net voor Pasen gepubliceerde studie ”Kijk op kerken. Een onderzoek naar kerkenvisies” die Welmoed Wijmans schreef voor de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) in Amersfoort.

Een kerkenvisie is een „ideaal instrument in de aanpak van kerkleegstand en de daarmee samenhangende herbestemmingsopgave”, stelt Wijmans. „Een kerkenvisie geeft namelijk antwoord op een van de kernvragen binnen de kerkenproblematiek: welk religieus erfgoed is belangrijk om te bewaren en waarom?”

In een kerkenvisie kunnen kerkbesturen opnemen welke kerkgebouwen en welk roerend religieus erfgoed het behouden waard zijn en hoe het dan met exploitatie en financiering moet gaan.

Nederlandse kerken zijn het verst gevorderd met het opstellen van kerkenvisies, maar ook in het buitenland en vooral in Noordwest-Europa zijn kerkbesturen er actief mee bezig, stelt Wijmans.

Toch zijn er nog relatief weinig kerkenvisies opgesteld in Nederland. Wijmans onderzocht er uiteindelijk zestien die aan haar vooraf opgestelde criteria voldeden.

Te veel visies blijven hangen in algemeenheden en bieden slechts een oppervlakkige verkenning van de situatie, stelt de RCE-notitie. Wijmans adviseert kerkbesturen een aantal concrete voorbeelden uit te werken en de kerkenvisie te koppelen aan het beleid van de afzonderlijke kerkelijke gemeenten.

Kerkbesturen moeten niet zelf aan de slag gaan, maar eerst eerder opgestelde kerkenvisies bestuderen, stelt de RCE. „Opnieuw het wiel uitvinden is niet nodig.”

Een blauwdruk voor een kerkenvisie is er niet te maken, omdat „in elke stad of regio de kerkenproblematiek” anders is.

De overheid moet zich niet bemoeien met het opstellen van de kerkenvisies, stelt Wijmans. Die bemoeienis zou het draagvlak in de kerkelijke gemeenten niet verhogen. Wel is het goed als de overheid beleid maakt met betrekking tot religieus erfgoed.
Het is belangrijk dat de overheid op de hoogte is van de kerkenvisies.