IARC, onderdeel van de Werereldgezondheidsorganisatie (WHO) publiceerde eerder deze maand een studie in het toonaangevende vakblad Lancet Oncologie. In de publicatie wordt gewezen op onderzoeken uit de VS, Canada en Zweden. Daaruit zou blijken dat mensen die geregeld zijn blootgesteld aan glyfosaat vaker te maken krijgen met de non-hodg­kinvariant van lymfklierkanker.

Monsanto, de Amerikaanse fabrikant van Roundup, is niet blij met deze publicatie. Directeur Robert Fraley noemt het onderzoek „schandalig.” De fabrikant beschuldigt IARC ervan een verborgen agenda na te streven en te doen aan ”cherry picking”: alleen de gegevens die IARC goed uitkomen zijn gepubliceerd.

„De conclusie is in tegenspraak met die van veel andere betrouwbare wetenschappelijke instituten die glyfosaat veilig hebben genoemd”, aldus Philip Miller, vicepresident van Monsanto in The New York Times van vorige week. Hij riep de WHO op de studie direct in te trekken.

Voor Monsanto zijn de belangen dan ook groot. De fabrikant bracht glyfosaat in 1970 op de markt. Het is de meest gebruikte onkruidverdelger ter wereld in de akkerbouw en bosbouw, op wegen en in tuinen. De fabrikant heeft inmiddels ook genetisch gemodificeerde maïs en sojabonen op de markt gebracht; deze kunnen tegen Roundup, terwijl onkruid het loodje legt. In Europa is één type genetisch gemodificeerde mais van Monsanto toegelaten (MON810).

Zorg

Het IARC weerspreekt de beschuldigingen: de conclusie is gebaseerd op onderzoek bij mensen, proefdieren en cellijnen. „Deze drie typen onderzoek zeggen alle hetzelfde, zodat wij ons genoodzaakt zagen onze zorg te uiten over glysofaat”, aldus Aaron Blair, voormalig epidemioloog bij het National Cancer Institute en hoofd van de zeventien onderzoekers van IARC in elf landen. Hij benadruk dat ze het unaniem eens waren over de conclusie.

Dana Loomis van IARC voegt eraan toe dat het onderzoek transparant is uitgevoerd: IARC streeft geen verborgen agenda na. „Alle wetenschappelijke data zijn vrij beschikbaar en vrij van welk belang dan ook.”

De uitkomst van het IARC-onderzoek kon overigens onmogelijk een verrassing zijn voor Monsanto. Al in 1985 kwam het Amerikaanse milieu-agenschap EPA met een onderzoek waaruit bleek dat muizen nierkanker konden krijgen van Roundup. IARC haalt dit onderzoek ook aan in de recente publicatie in The Lancet. Daarnaast had Monsanto een eigen waarnemer bij IARC, Tom Sorahan, hoogleraar epidemiologie van de universiteit van Birmingham. Deze was ook aan tafel geschoven voordat de studie werd gepubliceerd.

Moedermelk

Uit onderzoek van het Umwelt­institüt München blijkt dat glyfosaat in 92 soorten onkruidverdelgers wordt toegepast. Onder meer het Duitse chemieconcern Bayer maakt gebruik van glyfosaat in onkruidverdelgers. Deze worden op de markt gebracht onder namen als CleanUp en BrushKiller.

Volgens het milieu-instituut is de concentratie van glyfosaat in de urine van de meeste mensen hoog genoeg om te kunnen meten. Ook in moedermelk is glyfosaat in meetbare concen­traties aanwezig.

Het valt het Umweltinstitüt München op dat het onderzoek van IARC precies op een moment komt dat de EU moet beslissen of zij de toelating van glyfosaat met tien jaar wil verlengen. Nederland heeft al besloten Roundup vanaf eind dit jaar te verbieden.