De quota werden destijds ingevoerd om de overcapaciteit in de Europese melksector aan te pakken (melkplassen en boterbergen). Door de groeiende wereldvraag naar melk en zuivelproducten is de noodzaak van de maatregel verdwenen.

Aan de melkquota zat onverbrekelijk de superheffing verbonden. Dat is de boete die boeren moesten betalen als zij toch meer melk molken dan toegestaan.

In Nederland en andere lidstaten werden de quota in de aanloop naar 1 april 2015 geregeld overschreden. Voor Nederland bedroeg de superheffing in het seizoen 2013-2014 ruim 132 miljoen euro.

De overproducerende boeren liepen vooruit op de afschaffing van de quota door extra te investeren in stallen en koeien. Ze namen het risico van een boete voor lief, gesterkt door de goede prijs die zij de afgelopen jaren beurden voor hun melk.

Nu melkquota en superheffing tot het verleden behoren, zal de melkproductie flink stijgen. Om de groei in goede banen te leiden, heeft het kabinet regels opgesteld. Boeren die willen uitbreiden, moeten er onder meer voor zorgen dat ze genoeg grond houden om hun koeien in de wei te laten grazen.