Verbrand nooit in de buurt van een moskee een krant, je zakdoek of een waardeloos kettinkje. In Afghanistan kan het je dood betekenen: je wordt ervoor doodgeslagen, -getrapt, gestenigd, van een brug gesmeten, in brand gestoken.

Vorige week donderdag overkwam dat een 27-jarige vrouw in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Zoals nu bekend is, was ze psychisch niet in orde en daarvoor was ze al eerder naar een moslimgeestelijke getogen voor hulp –heel normaal in dit land. Die had haar, ook volgens gebruik, een amulet in de handen gestopt als geneesmiddel.

Het bleek niet te helpen, ontdekte de vrouw, en uit frustratie stak ze de amulet voor de poort van de moskee waar de moslimgeestelijke dienstdeed in brand.

Dát had ze niet moeten doen, want binnen de kortste tijd ontstond er oproer. Wat staat die vrouw daar te doen, fluisterden omstanders, en al snel ging het gerucht dat ze demonstratief een Koran stond te verbranden. Het gefluister werd geroep, geschreeuw en omstanders groepeerden zich tot een roerige menigte. Massahysterie deed de rest: een vaag gerucht werd tot vaststaand feit en een onschuldige vrouw werd zo tot crimineel verklaard en veroordeeld: ze moest dood en direct. Een hoopje halfverbrande kleren te midden van wat botten is even later de trieste getuige van de gruwelijke dood die ze is gestorven.

Dat Afghanistan een gewelddadig land is vanwege 35 jaar burgeroorlog, is bekend, maar dat de bevolking zelf ook zó snel tot extreem geweld kan overgaan, is schokkend. Thomas Rutig, als directeur verbonden aan het Afghanistan Analysis Network (AAN), een particuliere denktank in Kabul, denkt dat een en ander met elkaar verband houden. „Tientallen jaren van wreedheden en geweld hebben de psychische gezondheid van gewone Afghanen zwaar aangetast.” Rutig schat dat 80 procent van de bevolking door de oorlog is getraumatiseerd. „Er is nauwelijks een familie te vinden dat niet is getroffen door bruut geweld, moord, verkrachting, ontvoering of mishandeling.”

Dat neemt niet weg dat de Duitse Afghanistankenner ook zware kritiek heeft op de Afghaanse politie, die vorige week geen vinger uitstak om de vrouw te redden. Maar Rutig heeft meer noten op zijn zang: de jarenlange internationale betrokkenheid bij Afghanistan heeft het land niet veiliger gemaakt, zo stelt hij. Dit komt volgens hem doordat de VS en het Westen enkel oog hadden voor de taliban en al-Qaida en nauwelijks investeerden in verbetering van het politieapparaat en justitie.

Wrang is intussen dat de ophef over dit gruwelijke incident in de straten van Kabul samenvalt met het officiële bezoek van de kersverse president van Afghanistan, Ashraf Ghani, aan de Verenigde Staten. Tot en met donderdag is Ghani, samen met zijn collega-bestuurder Abdullah Abdullah, in de VS. Het laffe gedrag van de politie is bepaald niet iets waarmee Ghani goede sier bij president Obama maakt.

Toch zijn Ghani en Abdullah niet in Amerika om de Afghaanse politie en justitie te laten versterken, maar om meer Amerikaanse troepen in hun land te houden, en wel voor langere tijd. Het Amerikaanse plan is om slechts 5500 Amerikaanse soldaten in 2016 achter te laten, maar Ghani zou graag zien dat dit aantal bijna verdubbelt tot 10.000 man en dat die ook na 2016 blijven.

Het gaat hem niet enkel om die manschappen, want Ghani weet dat op die manier Amerika ook economisch en diplomatiek betrokken blijft bij zijn land. Of, zoals een Amerikaanse commandant het onlangs zei: „Zodra onze troepen in 2016 weggaan, vertrekt ons geld gegarandeerd dertig minuten daarna.” Hij voegde eraan toe dat dit „een regelrechte ramp voor dit arme land” zou zijn.

Ghani en Abdullah kunnen ook wel wat diplomatieke steun gebruiken nu ze het plan hebben opgevat om met de taliban vredesoverleg te beginnen, en daarvoor ook hebben aangeklopt bij aartsrivaal en buur Pakistan. Vooral dat laatste wordt hun door critici niet in dank afgenomen omdat Pakistan de Afghaanse taliban vanouds juist steunt. Het Pakistaanse leger wil met die steun Afghanistan uit de invloedssfeer van rivaal India houden, en dat is met het aantreden van Ghani niet veranderd. Pas op met aanpappen bij de Pakistanen, zeggen critici, ze zijn niet te vertrouwen.

Of Ghani een kans maakt met zijn verzoek aan Obama? Meer dan zijn voorganger Hamid Karzai in ieder geval, want die waren ze, vanwege zijn gescheld en gefoeter op de Amerikanen, spuugzat in Washington. Met het aantreden van Ghani is díé lucht in ieder geval opgeklaard.

Ghani is zelfs kind aan huis in Washington: hij heeft er vijftien jaar gewoond toen hij medewerker van de Wereldbank was.

Minder prettig is de sfeer binnen het Afghaanse kabinet, dat enkel tot stand kwam onder druk van de VS. Voor de camera’s zullen Ghani en Abdullah hun vriendelijkste gezicht trekken, achter de schermen zal het er tussen hen minder prettig aan toe gaan: ze zijn nog altijd rivalen.

Vrouw van president Ghani is christen

KABUL. In het islamitische Afghanistan zijn veel christenen hun leven niet zeker, maar wellicht gloort er een beetje hoop: Rula Ghani, de vrouw van de vorig jaar aangetreden president, is christen.

Rula Ghani komt uit een christelijke familie uit Libanon. Ashraf Ghani’s familie accepteerde haar, zo vertelde ze in een interview, omdat ze vloeiend Arabisch sprak, de taal van de Koran.

Toch maakt die religieuze achtergrond van de presidentsvrouw het huidige staatshoofd kwetsbaar, vooral ook omdat Rula niet op de achtergrond blijft. Zo hebben Afghaanse moellahs het echtpaar al verweten van Afghanistan een christelijke natie te willen maken. Tijdens de campagne voor de presidentsverkiezingen werd het stel verweten „goddeloze westerlingen” te zijn.

Rula heeft laten weten zich als presidentsvrouw te willen inzetten voor de rechten van vrouwen, kinderen en vluchtelingen. Ze heeft gezegd daarbij „binnen de bestaande structuren te blijven.” In 1968 was dat wel anders, en daarom maakte ze misschien die kanttekening. Ze studeerde toen in Parijs en nam deel aan de beruchte studentenprotesten.