Een van de kenmerken van de moderne samenleving is individualisering. De mens raakt los van zijn natuurlijke verbanden en zoekt de norm voor zijn handelen steeds meer in zichzelf. Uit het boek ”Dat voel ik toch anders”, met bijdragen van diverse auteurs, blijkt dat deze tijdgeest de gereformeerde gezindte niet voorbijgaat. Elke schrijver probeert op zijn eigen terrein (kerk: ds. W. Visscher; gezin: W. Büdgen; school: drs. R. Toes; politiek: dr. P. Overeem; moderne media: dr. ir. S. M. de Bruijn) de individualisering, als een van de kenmerken van de moderne samenleving, te omschrijven en dichterbij te brengen.

In het eerste hoofdstuk laat dr. B. J. Spruyt zien hoe de basis van de individualisering ligt in de geschiedenis. Sinds de romantiek worden keuzes die mensen maken niet meer bepaald door kaders die het gezin, de school en de kerk vanouds uitzetten, maar door persoonlijke keuzes voor varianten waar iemand zich het beste bij voelt. Spruyt concludeert dat deze tijdgeest gewoon onder de dijken van de reformatorische zuil doorsijpelt.

In hoofdstuk 2 trekt drs. A. A. van der Schans de lijn van de jaren zestig van de vorige eeuw door naar nu. Dat ontlokt hem de opmerking: „Laten we zuinig zijn op de gemeenschappen die we in de christelijke gemeente en de zuil hebben. De onthechting en leegheid vragen om stevige ankerplaatsen waarbinnen onze jongeren hun identiteit vormen en ouderen deze verdiepen.”

Dr. A. Huijgen schetst in hoofdstuk 3 enkele Bijbelse lijnen. Hij laat zien dat de mens in gemeenschap geschapen is, maar door de zonde een individu geworden is: bang voor God en voor de ander. Hij tekent vier lijnen voor de toekomst. „Laten we erkennen dat we kinderen zijn van onze tijd. Alleen Christus verlost van ik-gerichtheid. Laten we de blijvende waarde van het verbond en de kerk herontdekken. En laten we sterven aan consumentisme.”

Ook dit boekje is er een bewijs van dat we in de gereformeerde gezindte goed zijn in analyseren. Onderzoek na onderzoek en boek na boek tonen de haper. Hoewel Paulus in Romeinen 12:2 aanspoort om niet gelijkvormig te worden aan het denkschema van deze wereld, blijkt telkens weer dat we dit wel geworden zijn. Hoe komt dat? Ds. W. Visscher in hoofdstuk 4: „God is weggedrongen uit het leven van alledag. Individualisering moet vooral door getrouwe uitleg en toepassing van Gods Woord worden weerstaan.” En drs. P. J. Vergunst concludeert in het slothoofdstuk: „Schriftuurlijke bezinning is het enige antwoord op de vragen van onze tijd, ook ten aanzien van individualisering.”

Het boek is uit. Dat individualisering in de gereformeerde gezindte is doorgedrongen staat zwart op wit. En nu? Volgend jaar bij leven en welzijn weer een nieuw boek over de toekomst van de gereformeerde gezindte of de doorwerking van de tijdgeest? Moeten er nog meer onderzoeken en boeken verschijnen die laten zien dat de Bijbel te veel dicht blijft in de biblebelt? Wie zet de zorgen om in bidden en werken? Wie zoekt de verbinding met Christus om zo te sterven aan het eigen ik en gericht te zijn op de Ander/ander? Waar komt de Bijbel onder het stof vandaan, wordt de schuld beleden en wordt in verlegenheid gevraagd: „Heere, Wie bent U en wat wilt U dat ik doen zal?” Een leven dat door genade verbonden is aan God en Zijn Woord, is het beste schild tegen wereldgelijkvormigheid en individualisering.

Boekgegevens

Dat voel ik toch anders. Individualisering in de gereformeerde gezindte, ds. W. Visscher e.a.; 
uitg. De Banier, Apeldoorn, 2014; ISBN 978 94 6278 071 2; 147 blz.; € 14,95.