Gasloze wijk heeft de toekomst
Het gebruik van zowel gas als elektra remt de noodzakelijke duurzame ontwikkeling, stelt ing. Ronald Schilt.
De discussie rond de inzet van aardgas spitst zich op dit moment toe tot de actuele situatie in Groningen. De verzakking van de grond en de aardbevingen veroorzaken een beknellend gevoel en een gebrek aan veiligheid. Dit verlies aan veiligheid is op zichzelf al een reden om krachtig in te grijpen en de productie van aardgas uit Groningen te reduceren.
Maar los van de problemen in Groningen, is aardgas niet de brandstof van de toekomst. Naast de aardbevingen in Groningen zijn er nog minstens zes andere redenen om te stoppen met de toepassing van aardgas.
Per jaar hebben we te maken met bijna 200 gewonden door ongelukken met gastoestellen. Hiervan betreft de helft zwaargewonden als gevolg van CO-vergiftiging, brand of explosie door gastoestellen. In enkele gevallen zijn daardoor zelfs doden te betreuren.
Het blijven inzetten van aardgas betekent bovendien dat we snel zullen veranderen van exporteur in importeur van netto-aardgas – en dus afhankelijker worden van heerschappen zoals Poetin.
En dat terwijl er alternatieven voorhanden zijn. Technologisch gezien is er voldoende ”proven technology” die gelijkwaardige, of zelfs betere prestaties levert dan gasketels. Denk aan warmtepompen, directe elektrische verwarming of stadsverwarming.
De systemen zijn niet alleen beproefd, maar hebben ook minder storingsgevoeligheid, minder energiekosten en nemen minder ruimte in beslag. Inmiddels worden in Nederland met deze technieken energieneutrale woonwijken gerealiseerd, met meer comfort en lagere kosten voor de consument. In deze wijken zijn gasnetten volkomen overbodig. Er zijn dus niet alleen in technologisch opzicht goede alternatieven, de alternatieven zijn ook nog eens aanzienlijk duurzamer.
Het aanleggen van twee energie-infrastructuren, zowel gas als elektra, is niet meer van deze tijd. Gebouwen hebben in toenemende mate minder energie nodig door hogere efficiency van apparatuur, energiebesparende maatregelen en eigen opwekking van duurzame energie. Het hebben van twee energienetten voor je deur zal dus steeds inefficiënter en daarmee onrendabeler worden.
Gelijkwaardige alternatieven
Het aanleggen van uitsluitend een elektranet heeft als extra voordeel dat een elektranet niet alleen stroom uit vieze kolencentrales kan transporteren, maar moeiteloos ‘gemengd’ wordt met elektra van andere (duurzame) bronnen, zoals windmolens en zonnepanelen. Voor aardgas zijn er nauwelijks alternatieven die duurzaam zijn en getransporteerd kunnen worden via de bestaande aardgasnetten. Een uitzondering hierop is groen gas uit biomassa, maar de beschikbaarheid hiervan is absoluut onvoldoende om op termijn aardgas te kunnen vervangen. Ofwel, een overgang van aardgas naar een duurzame vervanger is met dezelfde infrastructuur niet mogelijk. Een infrastructuur leg je neer voor veertig tot vijftig jaar. Nu nog investeren in nieuwe gasnetten is om deze reden onzinnig.
Deze overwegingen moeten een bepalende rol spelen in het langetermijnbeleid van de overheid. Groningen ondervindt aan den lijve de gevolgen van het oppompen van aardgas. Het opgepompte aardgas in Groningen is voor de helft voor ons eigen gebruik en voor de andere helft voor de export. Het eigen aardgasgebruik wordt voor 50 procent ingezet voor de verwarming van onze woningen en gebouwen. Ofwel: een kwart van het in Groningen opgepompte aardgas is voor de verwarming van onze woningen en gebouwen.
We kunnen dus een enorme stap voorwaarts zetten, voor Groningen en richting duurzaamheid, als we geen aardgas meer gebruiken voor onze woningen en gebouwen. Zeker tegen de achtergrond dat er technisch en financieel minimaal gelijkwaardige alternatieven zijn voor gasketels.
Daarbij komt dat we nog één tot twee decennia nodig zullen hebben om op rendabele wijze onze bestaande oude (monumentale) woningen en gebouwen stapsgewijs te muteren naar gasloze gebouwen. Aardgas zal ook hard nodig blijven in de industrie voor chemische processen. We kunnen niet overal direct zonder, maar snel afbouwen kunnen we wel.
Laten we zuinig omgaan met ons gas en het daar toepassen waar er geen of nauwelijks reële alternatieven zijn.
De auteur is directeur van energieadviesbureau Merosch.
