Een weg vol gaten en kuilen leidt naar de boerderij van de familie G. J. van de Lagemaat. Op het erf hijst de plaatselijke pastoor, Oscar Swijnenberg -„voorletter een grote nul”- zich in een witte plastic jas. „U bent wel een gewijd mens, maar dat sluit niet uit dat u besmet kunt worden of anderen kunt besmetten”, reageert W. Burgerink, burgemeester van Barneveld.

De kardinaal -pet op- heeft zijn antivirus-outfit al aan. Onder de zwarte broek steken groene laarzen. Eén pijp in de laars, één eruit. Gastheer Van de Lagemaat voert het gezelschap naar de kippenschuur en demonstreert de eiersorteermachine. „Hoe lang heeft u deze?” wil Simonis weten. „Drie jaar”, antwoordt de boer. „En daarvoor deed u het met de hand?” „Jazeker.” De kerkleider knikt bewonderend.

De verschijning van de kardinaal in het echte kippendomein geeft beroering. De beesten vliegen opgewonden kakelend de andere kant uit. Simonis maalt er niet om. Uitgebreid laat hij zich filmen met de gevederde vrienden op veilige afstand.

Na de kippen zijn de koeien aan de beurt. In de stal stelt Simonis -ook aartsbisschop van Utrecht- zichzelf enkele kritische vragen. „Wordt de arbeid van de boer nog voldoende gewaardeerd, ook financieel?” En: „Zijn er grenzen aan de natuur?” De kardinaal neemt stelling. „God is oneindig barmhartig en wij mensen worden geroepen ook barmhartig te zijn. Maar één is er onbarmhartig: de natuur. Als we de grenzen van de natuur niet respecteren, krijgen we dat hardhandig terug.”

Volgens Simonis is de intensivering in de landbouw en de veeteelt te ver doorgeschoten. Hij steekt de hand in eigen boezem. „Wij consumenten zijn daar mede schuldig aan. We willen elke dag verse boontjes tegen supermarktprijzen. Toevallig weet ik dat de boontjes die ik vanmiddag thuis at, uit Ethiopië kwamen. Die waren nog goedkoper.” De familie Van de Lagemaat krijgt een compliment van Simonis: „Zeer weldenkende mensen, die ecologisch boeren.”

De kardinaal gaat niet zonder reden in de leer bij de hervormde Van de Lagemaat. De boer moest twee keer zijn bedrijf sluiten: in 1997 vanwege de varkenspest, in 2001 vanwege de mkz-crisis. Hij liep grote financiële schade op. Vorig jaar maart was de crisis compleet: er werden 8000 kippen bij Van de Lagemaat geruimd vanwege de vogelpest. Toch is de boer niet in mineur. „We moeten zien op wat we nog hebben”, reageert hij. „Niet op wat we verloren hebben. Tel uw zegeningen.”

Het bedrijf van Van de Lagemaat mag er zijn: 40 melkkoeien, 1200 biologische legkippen en 500 vleesvarkens. Tijdens de drie crises heeft het echtpaar veel medeleven ontvangen. „Vanuit de buurt, maar ook vanuit onze kerk, de hervormde kerk in Barneveld”, vertelt boerin Teuni van de Lagemaat. „Onze predikant, ds. Van der Plas, is tijdens de vogelpest een aantal keren op bezoek geweest. We kregen ook een bemoedigende brief van de plaatselijke parochie. Kerkmuren vallen weg in zo’n moeilijke periode.” Dat ze nu de kardinaal over de vloer heeft, vindt ze bijzonder. „Het is fijn dat hij met ons meeleeft.”

De dreiging van het vogelgriepvirus uit Azië houdt het Leusdense echtpaar voortdurend bezig. „We bidden erom dat we niet opnieuw getroffen zullen worden”, zegt de boerin. Of ze zich voldoende beschermd weten door de maatregelen die de overheid heeft genomen? „Ze hebben bijvoorbeeld matten neergelegd op Schiphol. Dat is in ieder geval wat. Je kunt moeilijk alle passagiers zich laten douchen.”

Burgemeester Burgerink -hij loopt erbij omdat hij tijdens de vogelpestcrisis regiocoördinator was- somt de voordelen van een gemengd bedrijf op. „Deze boeren wedden niet op één paard. Ze hebben kippen, koeien en varkens. De keerzijde is dat ze bij alle veeziektes de gevolgen ondervinden.”

Twee jongens voegen zich stilletjes bij het hoge gezelschap. Ze komen uit school en zagen „allemaal mensen” op het erf. Als ze horen dat de kardinaal op bezoek is, verdwijnen ze schielijk achter een paar ruggen. Het publieke gedeelte van Simonis’ werkbezoek zit erop. De kardinaal heeft nog een besloten keukentafelgesprek met het echtpaar Van de Lagemaat. Het moet vooral gaan over de vraag hoe de boer en boerin over de toekomst van hun bedrijf denken en welke rol hun geloof daarbij speelt. Simonis laat zich meevoeren naar het woonhuis. „Kom, we gaan eieren eten.”