en drs. E. J. Brouwer bepleiten steun aan minister Verdonk voor haar plan om 26.000 asielzoekers terug te laten keren naar hun land van herkomst. Terugkeer moet volgens hen integraal onderdeel van het asielbeleid zijn. Geen minister die momenteel heviger onder vuur ligt dan minister Verdonk. Op haar rust de moeilijke taak een politieke erfenis van jarenlang modderen met het terugkeerbeleid, af te wikkelen. Zij lijkt in de publieke discussie hierover bij voorbaat op achterstand te staan. De media en sommige politieke partijen dragen daar graag een steentje aan bij. Juist daarom is het goed om over dit vraagstuk eerlijk en duidelijk te zijn.

Royaler

Voor ons staat in het kamerdebat van aanstaande maandag voorop de bijbelse opdracht om barmhartig en herbergzaam te zijn. Aanvankelijk was de SGP-fractie tegenstander van het pardon. Toen echter eenmaal besloten was dat het er zou komen, hebben wij ons ingezet voor een royaler pardon dan de minister voorgesteld had. Ook riepen wij haar op ruimhartig gebruik te maken van haar bevoegdheid om in schrijnende gevallen alsnog een vergunning te verlenen.

De andere kant is dat consistent en rechtvaardig beleid nodig is. Goede regels zijn nodig om willekeur en rechtsongelijkheid te voorkomen. Emoties mogen, hoe integer ook, het beleid niet bepalen. De SGP-fractie zal daarom niet het debat heropenen over de reikwijdte van het pardon. Dat maakt de zaak slechts ingewikkelder.

Elke nieuwe afbakening roept nieuwe problemen op. Ook maakt de Kamer zich volstrekt ongeloofwaardig als nu afgestapt wordt van een pas overeengekomen regeling. Ten slotte zouden we opnieuw het beeld bevestigen dat, als de procedure maar lang genoeg wordt gerekt, het wettelijk beleid toch niet wordt uitgevoerd.

Vandaar dat wij minister Verdonk in beginsel steunen in haar plan om 26.000 asielzoekers terug te laten keren. Het gaat om asielzoekers van wie na een zorgvuldige procedure is vast komen te staan dat terugkeer verantwoord kan worden geacht. Terecht zegt de minister dat asielverlening in beginsel een tijdelijke zaak is. Je verblijft hier zolang je bescherming nodig hebt.

Terugkeer moet integraal onderdeel zijn van het asielbeleid. Onder vorige kabinetten is er nauwelijks werk van gemaakt. Het is tijd voor daden.

Vanuit deze achtergrond wil de SGP-fractie toch ook enkele verbeteringen in het regeringsbeleid voorstellen.

Meewerkcriterium

Allereerst wil de SGP herinvoering van het meewerkcriterium bij terugkeer. Dat wil zeggen: werkt de asielzoeker volledig mee aan terugkeer maar kan hij daarvoor écht geen documenten verkrijgen, dan krijgt hij alsnog een vergunning. Het huidige ’buitenschuldcriterium’ legt te veel bewijslast voor het niet kunnen terugkeren bij de asielzoeker. Zo kunnen loyaal aan terugkeer meewerkende asielzoekers toch op straat terechtkomen.

Dat is onaanvaardbaar. Ook voor gemeenten die moeten meewerken aan ontruiming. Herinvoering van het meewerkcriterium is een deel van de oplossing. Overigens zijn asielzoekers die niet meewerken aan terugkeer en dáárdoor op straat komen, daarvoor zelf verantwoordelijk.

Het tweede punt betreft realistische termijnen. De terugkeertermijn van acht weken voor oude gevallen en van 28 dagen voor nieuwe gevallen moet niet rigide gehanteerd worden. Anders komen er alsnog mensen op straat.

Met de voorbereiding van terugkeer kan langere tijd gemoeid zijn. Dan maar liever de mogelijkheid scheppen om in individuele gevallen de opvangtermijn te verlengen om goede terugkeer te realiseren.

Ten derde moeten we af van het uitgangspunt van zelfstandige terugkeer. Dit uitgangspunt leidt er in de praktijk toe dat veel asielzoekers in de illegaliteit verdwijnen of met onbekende bestemming vertrekken. Komen ze ooit in het land van herkomst aan? We weten het niet. Wie daar zicht op wil krijgen, zal asielzoekers onder toezicht naar het herkomstland moeten vervoeren.

Ook moeten we meer te weten komen over hoe teruggekeerde asielzoekers weer een goed plekje vinden in hun land en wat Nederland daaraan kan bijdragen.

Oprechte poging

Ten slotte: Mogen gemeenten het rijksbeleid frustreren? Nee, dat is in strijd met de Grondwet. De SGP-fractie vindt dat, onder voorwaarde dat de minister gemeenten de ruimte geeft om loyaal meewerkende asielzoekers niet op straat te zetten, gemeenten volledig moeten meewerken. De minister heeft gezegd: „De regie van het terugkeerbeleid ligt volledig bij mij.” Gemeenten moeten dus niet langer op eigen houtje noodmaatregelen treffen. Aan de situatie dat veel gemeenten een eigen beleid voeren, moet een einde komen. Daarom was het signaal van PvdA-voorzitter Koole ook zo verwerpelijk.

Laten we de minister niet tegenwerken in haar oprechte poging om resultaat te boeken. Daar is echt niemand mee gebaat.

De auteurs zijn fractievoorzitter respectievelijk beleidsmedewerker asielbeleid van de SGP-fractie in de Tweede Kamer.