Water
Helemaal zeker is het nog niet, maar waarschijnlijk was het eerder een kapotte waterleidingbuis dan het water uit het Julianakanaal dat de inwoners van het Limburgse Stein de afgelopen dagen nogal wat overlast bezorgde. Meer dan overlast was het trouwens niet.
Er is gelukkig niemand omgekomen, niemand raakte gewond, geen huis is onder water gelopen of op een andere manier beschadigd. Maar vervelend is het wel als je ineens je vertrouwde woning uit moet en een paar dagen elders moet bivakkeren.
In de berichtgeving over Stein werden direct vergelijkingen getrokken met de verzakte veendijk in Wilnis, waardoor in augustus vorig jaar een aantal woningen in het water kwam te staan. De oorzaak werd toen gezocht in de droge zomer, waardoor de dijk bij Wilnis zijn stevigheid verloren had. Veen is nu eenmaal een inferieur materiaal. De dijk bij het Julianakanaal is daarentegen van klei gemaakt.
Ongetwijfeld heeft Nederland een grote ervaring met waterbeheer en dijkaanleg. Maar dat neemt niet weg dat de natuur ons regelmatig voor verrassingen plaatst. Ook in de moderne tijd is een mens wat dat betreft niet onkwetsbaar, maar dient hij zich afhankelijk te weten van de Schepper van hemel en aarde.
Bij extreme weersomstandigheden, of dat nu grote droogte is of juist een abnormale regenval (in Nederland of elders in het stroomgebied van Rijn of Maas), moeten we er rekening mee houden dat het fout kan gaan. Zeker de laaggelegen gebieden van ons land zijn kwetsbaar voor wateroverlast. Men woont daar nu eenmaal beneden de zeespiegel.
Daarbij komt dat de toenemende bevolkingsdruk ertoe leidt dat mensen (massaal) gaan wonen op plaatsen die daar toch eigenlijk minder geschikt voor zijn, of waar men in ieder geval meer risico’s loopt. Dat speelt niet alleen in de laaggelegen polders, maar ook langs de grote rivieren. Elders in Europa doet zich in bergachtige gebieden evenzo het verschijnsel voor dat er gebouwd wordt op plaatsen die kwetsbaar zijn voor wateroverlast of lawinegevaar.
Of er ook sprake is van een structurele klimaatverandering, daarover is het laatste woord nog niet gezegd. Deskundigen spreken elkaar tegen. Toch kan het geen kwaad om voor de komende decennia rekening te houden met een hogere piekafvoer van onze rivieren en een stijging van de zeewaterspiegel.
Ook het feit dat waterkeringen steeds vaker doorsneden worden door allerlei leidingen, maakt ze kwetsbaarder. Meestal geeft dat geen problemen en merk je daar niets van, maar zo af en toe is er een samenloop van omstandigheden waardoor het fout gaat.
Overigens heeft de Waterleidingmaatschappij Limburg tot dusver alle aansprakelijkheid voor de dijkverzakking afgewezen. Men houdt de mogelijkheid open dat de breuk in de waterleiding eerder een gevolg was van de dijkverzakking dan de oorzaak.
Uiteraard is de waterleidingmaatschappij beducht voor schadeclaims van de kant van Rijkswaterstaat, de gemeente Stein en eventueel ook van de geëvacueerde bewoners. Na de dijkdoorbraak in Wilnis gingen ook allerlei claims over tafel. Zo gaat dat nu eenmaal.