De vraag naar de oorzaken van aanslagen wordt in Israël en de Verenigde Staten niet gesteld, zei Diekstra. „Men wil ze slechts te vuur en te zwaard bestrijden. Maar dat zal weinig succes hebben zolang de mechanismen niet onderkend worden.” Het onderwerp ligt zo gevoelig dat het Diekstra niet lukte met vakgenoten een symposium in de VS te organiseren over de thematiek.

„Hopeloosheid gaat bijna onvermijdelijk gepaard met de wens te sterven”, zei Diekstra. „Van suïcidaliteit is pas sprake als er ook een wens tot doden is. In die omstandigheden kan dat ertoe leiden dat men in die dood ook anderen wil meenemen.”

Die kans is groter naarmate iemand de oorzaak van zijn hopeloosheid aan een ander toeschrijft, als zelfmoord een mogelijkheid is om het zelfrespect te herstellen en als iemand de verwachting heeft dat na dit leven een hemelse beloning wacht. Het verschijnsel kan zich dan ook evengoed in andere culturen dan de islamitische voordoen. „Japanse piloten gingen pas aan het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen ze in het defensief gedrongen werden, over tot kamikazeacties”, aldus Diekstra.

Rechtsfilosofe A. Mackor van de Rijksuniversiteit Groningen onderscheidde twee typen ”suicide bombers”. Behalve Palestijnen die uit frustratie over hun leefomstandigheden aanslagen plegen, zijn er ook daders die een ideaal willen verwezenlijken en tot hun daad komen uit dienstbaarheid aan God. Die categorie, waartoe ook de daders van de aanslagen van 11 september gerekend kunnen worden, bestaat echter uit een kleine minderheid.