De Amerikaanse president zet die stap omdat de jarenlange boycot van Cuba niet geleid heeft tot verandering van het regime. Het enige wat gebeurde is dat de ene Castro formeel de scepter overdroeg aan de andere Castro. Maar de macht bleef in de familie en het socialisme de heersende ideologie.

Dat verandert nu ook niet. Niemand moet de illusie hebben dat er door de toenadering een andere politieke wind over het eiland gaat waaien. Dat bleek ook wel uit de toespraak die Raul Castro gisteren in Havana hield – gelijktijdig met Obama in Washington. De toon van Raul was veel terughoudender dan die van Barack.

Dat neemt niet weg dat Cuba wel enige baat bij de toenadering heeft. De financiële en economische sancties van de VS tegen het regime-Castro hingen al jaren als een zware molensteen om de hals van de Cubanen. De verbetering van de relaties kan op dat punt enige verlichting brengen. Dat ervaren de eiland­bewoners als positief; daarom juichten ze gisteren.

Hoewel Obama met recht constateerde dat de sancties niet het gewenste effect hebben gehad, is het wel zo dat de Cubanen de laatste twintig jaar het gewicht van de molensteen steeds meer gingen voelen. Redenen? Na de val van de Muur viel de steun van de politieke bondgenoot Moskou grotendeels weg. Daarvoor in de plaats kwam de hulp van Venezuela, dat gratis olie gaf. Maar met dat land gaat het in economisch opzicht steeds slechter, waardoor de steun aan Cuba wankelt.

Tegelijk moet niemand denken dat Obama alleen maar uit deernis met de Cubaanse bevolking handelt. Zeker, hij koestert al vele jaren de wens de relatie met Havana te verbeteren. Zelfs al voor zijn presidentschap pleitte hij daarvoor. Maar er liggen wel degelijk politieke overwegingen aan het besluit van gisteren ten grondslag.

In de eerste plaats kan Obama het voor zijn waardering in het binnenland goed gebruiken als een besluit van hem leidt tot een opvallende verandering. Het imago van de grote veranderaar dat hij had toen hij in 2008 aantrad, is fors afgebladderd. Dit historische besluit kan bijdragen aan enig herstel van dat imago. Al moet hij nog wel rekenen met verzet binnen het Congres, waar vanaf 1 januari de Republikeinen het voor het zeggen zullen hebben.

Maar ook in internationaal opzicht heeft Amerika belang bij een verbeterde relatie met Cuba. Daardoor wordt de rol van Venezuela, jarenlang de vriend van Castro, kleiner. Daarbij is in het voordeel van 
Washington dat Venezuela het economisch erg moeilijk heeft. Bovendien zal de verbetering van de relatie met Cuba positief beoordeeld worden door Latijns-Amerikaanse landen. Dat zal Rusland niet leuk vinden. Want Poetin probeert de laatste tijd juist de contacten met die landen te intensiveren. Kortom, Obama zette niet alleen een historische stap maar deed ook een strategische zet.