Vonne van der Meer verklapt het geheim van een goed verhaal
Het geheim van een goed verhaal is dat je de lezer deelgenoot maakt van een geheim. Die boodschap gaf auteur Vonne van der Meer vrijdagavond mee aan een honderdtal schrijvers-in-spe die naar Gouda waren gekomen om zich te laten inspireren.
De bijeenkomst vormde het startpunt van de verhalenwedstrijd die is georganiseerd door uitgeverij Mozaïek, Christelijk Literair Overleg, Driestar educatief, boekhandel Smit, studio Momik en Reformatorisch Dagblad. Beginnende schrijvers mogen zich de komende weken wagen een kort verhaal. Om hen op weg te helpen werd vrijdag in het gebouw van Driestar educatief in Gouda een schrijversinspiratiedag gehouden. Op het programma stonden onder meer een aantal workshops en speeddates met uitgevers.
Voor het avondprogramma had de organisatie Vonne van der Meer uitgenodigd om iets vertellen over haar ervaringen als schrijfster. Van der Meer is als geen ander bekend met het korte verhaal. Ze debuteerde in 1985 met ”Het limonadegevoel en andere verhalen”. Grote bekendheid kreeg ze met ”Eilandgasten”, het eerste deel van een verhalentrilogie waarvan een vakantiehuisje op Vlieland het decor vormt. Van der Meer, die een niet-christelijke achtergrond heeft, trad in 1994 toe tot de Rooms-Katholieke Kerk.
Vonne van der Meer werd bevraagd door Arie Kok (schrijver en uitgever) en Enny de Bruijn (redacteur bij het Reformatorisch Dagblad). De schrijfster bekende dat het wel vijf jaar duurde voordat de verhalen die ze schreef eindelijk leidden tot publicatie. „Voor die tijd had ik mij eigen stem nog niet gevonden.” Volgens haar zijn verhalen belangrijk omdat ze wortelen in het leven van de schrijver. „Omdat ze voortkomen uit persoonlijke ervaringen kunnen ze een helende werking hebben, al hoeft dat niet te betekenen dat de ervaringen letterlijk worden beschreven.”
Van der Meer omschreef het schrijven van verhalen en romans als „het ontsporen van een gedachte”: „De fantasie slaat op hol en de schrijver neemt dat serieus.” Een goed verhaal voldoet volgens haar aan de theorie van de Engelse bruid. „De Britten vinden dat een bruidsjurk vier elementen moet hebben: iets ouds, iets nieuws, iets geleends en iets blauws. Dat laatste heeft betrekking op de blauwe kousenband die onder de jurk verborgen zit. Toegepast op het schrijven slaat het ”blauw” op het persoonlijke dat een auteur in een verhaal of roman legt. Het is belangrijk om bij jezelf te rade te gaan en ook pijnlijke en vervelende dingen onder ogen te zien die je kunt gebruiken om een hoofdpersoon te karakteriseren. Daardoor worden de personages levensecht. De lezer moet het gevoel krijgen dat de schrijver ze goed heeft gekend.”
Voor Van der Meer is het schrijven met de pen erg belangrijk. „Ik begin een schrijfdag altijd met het overschrijven van de tekst die ik de dag ervoor schreef. Daardoor merk ik meteen of ik een bepaalde passage vervelend vind. Het ambachtelijke van het schrijven helpt me om de teksten beter te maken. Op een computerscherm ziet het er meteen veel te mooi uit. Het improviserende karakter van schrijven, met doorhalingen en verbeteringen, levert een beter product op. Ik ben er trouwens ook van overtuigd dat het schrijven met de pen iets anders doet met je hersens dan het tikken op een computer.”
Het geheim van een goed verhaal is dat je de lezer deelgenoot maakt van een geheim, stelde Van der Meer, die bekende dat ze tijdens het schrijven eigenlijk nooit haar lezerspubliek in gedachten heeft. Ze gebruikte het voorbeeld van de poppenkast. „Als Jan Klaassen stiekem snoept van de pannenkoeken die Katrijn heeft gebakken, dan nemen dat kinderen hem bijna altijd in bescherming, ook de meisjes. Dat komt omdat ze een geheim met Jan Klaassen delen dat Katrijn niet weet. Voor een schrijver geldt hetzelfde: hij moet een verbond sluiten met de lezer, zodat die meer weet dan de andere personages in het verhaal.”
In haar laatste roman ”Het smalle pad van de liefde” (2013) doet Van der Meer een poging om concreet te maken wat het betekent als mensen voor het eerst in aanraking komen met het christelijke geloof. „Ik wilde laten zien wat er gebeurt als er sprake is van religieus ontwaken. Het is best moeilijk om aan niet-gelovigen duidelijk te maken waar het christelijke geloof voor staat. Mijn vrienden kennen echt de tekst van het ”Onze Vader” niet. Vandaar dat ik wat dat betreft wel wat uitleg. Maar is dat erg?”
De schrijfster raadt iedereen die iets schrijft aan het geschrevene een poosje te laten rusten. „De tijd is intelligenter dan wij”, citeerde ze de filmmakers Jean-Paul en Luc Dardenne. „Laat een verhaal even liggen voordat je het instuurt. Als je het dan herleest, zie je vanzelf de zwakke passages, daar heb je dan geen redacteur voor nodig.”