Het is een bekend tafereel in menige binnenstad. Op het moment dat het publiek het uitgaanscentrum verlaat, bieden schimmige figuren op diverse straathoeken een taxi aan. Niet open en bloot natuurlijk, want de snorders voeren hun werkzaamheden illegaal uit. Niet alleen hebben ze geen vergunning, ze werken ook nog eens zwart.

Het is een bekend tafereel langs menige oprit van een snelweg. Wanneer auto’s passeren, houden –vaak jonge– mensen een bord omhoog met daarop hun bestemming. Open en bloot natuurlijk, want liften is volkomen legaal. Net als carpoolen; daarvoor zijn zelfs speciale parkeerplaatsen aangelegd.

Voor- en tegenstanders vergelijken UberPOP grofweg met deze twee uitersten. De app brengt vraag en aanbod van taxidiensten bij elkaar, met het verschil dat iedereen met een deugdelijke auto voor taxi mag spelen. De prijs van een rit bedraagt grofweg de helft van die van een reguliere taxirit. Georganiseerd liften, noemde Ubers advocaat Arjan Kleinhout het tijdens de CBb-zitting. Een redenering waar de rechter terecht niet in meegaat, zegt emeritus hoogleraar vervoerseconomie Hugo Roos. „Anders krijgen we een gevaarlijke ontwikkeling. Met Uber wordt de reiziger niet beschermd en misbruik ligt op de loer. Ik zeg niet dat Uber fout is. Maar door de dienst toe te staan, maak je de weg vrij voor opvolgers met andere bedoelingen. Er zijn niet voor niets regels voor toetreding tot de taximarkt. Voor het besturen van een taxi bestaan regels wat betreft traceerbaarheid, opleiding en het voertuig. Als Uber daaraan voldeed, zou ik het een fantastische innovatie vinden.”

Dat de consument in 51 landen (in Nederland binnen Amsterdam, Rotterdam en Den Haag) graag gebruikmaakt van het Amerikaanse Uber, zegt Roos niets. „Zo gaat dat in het begin altijd. Totdat er zich onwenselijke situaties voordoen, bijvoorbeeld beroving.” Of nog erger, zoals afgelopen weekend in de Indiase hoofdstad New Delhi bleek. De politie arresteerde daar een chauffeur die een vrouwelijke passagier zou hebben verkracht. Maar het zijn niet dit soort voorbeelden die rechters in diverse landen doen besluiten om Uber te verbieden. Zij doen dat omdat er geen sprake is van liften of carpoolen. Tot afgrijzen van bijvoorbeeld Neelie Kroes, die eerder dit jaar als EU-commissaris voor Digitale Agenda uithaalde naar de rechtbank in Brussel en liet weten dat we niet meer in de negentiende eeuw leven.

Koen Frenken, hoogleraar innovatiewetenschappen aan de Universiteit Utrecht, ziet wat Nederland betreft nu twee mogelijkheden. „De politiek past de wet aan, wat best mogelijk is, of Uber gaat zijn dienst aanpassen. In San Francisco werkt het bedrijf met UberPool: een taxi die diverse mensen tegelijk vervoert. Dan wordt het een aspect van de deeleconomie, want een passagier biedt de lege taxistoel naast zich aan een ander aan.”

De grens tussen legaal en illegaal is soms dun, zegt Frenken. „Via Airbnb kun je een woning verhuren. Dat mag als je huis tijdelijk ongebruikt is, maar bij permanente onderverhuur ben je illegaal een hotel aan het runnen. Feit is dat dit soort initiatieven in opkomst is. Tuintje delen, bootje delen, het bestaat allemaal. Soms loop je daarbij tegen de grenzen van de wet aan, zoals nu blijkt, maar het is een interessante ontwikkeling.”