Verbindend leiderschap niet Samsoms sterkste punt
„Wat een schurken”, zal PvdA-leider Samsom donderdagmorgen, toen De Telegraaf op zijn deurmat viel, ongetwijfeld gedacht hebben. Ja, toen hij de avond daarvoor twee journalisten van dat dagblad op zijn werkkamer te gast had, besefte hij al wel dat hij zich heftig uitliet. Over het gebrek aan kwaliteit van de media bijvoorbeeld. Maar dat die twee er dít van zouden bakken?!
”Samsom over de rooie”, kopte de krant met chocoladeletters, met als ondertiteling: ”Verongelijkte PvdA-leider lijkt onder druk te bezwijken”. Daarna volgt een vraaggesprek waarin Samsom wordt afgeschilderd als een man die het allemaal niet meer onder controle heeft en die tijdens het onderhoud met de verslaggevers schreeuwt en klaagt.
En als de PvdA-leider zich tijdens het gesprek voor zijn boosheid verontschuldigt, wordt dat óók weer in een negatieve, zielige context gezet. „Ik ben ook maar een mens”, citeren de redacteuren de geprangde politicus.
Wat van dit alles te denken? Om te beginnen: dit is geen fraaie vorm van journalistiek. Het is een genadeloze aanpak, waarin verslaggevers zonder enige gêne elke karakterzwakte van een politicus onder het vergrootglas leggen en met een hoge mate van subjectiviteit alle informatie in één frame persen: deze man is volkomen onbekwaam voor zijn taak.
Probeer je daar als politicus maar eens tegen te verweren! Samsom heeft natuurlijk volkomen gelijk als hij de betreffende redacteuren tijdens het interview verwijt dat zij „nog geen enkele inhoudelijke vraag gesteld hebben.” Dit is, generaliserend gesproken, inderdaad de makke van de tegenwoordige parlementaire journalistiek. Alle nieuws wordt gegoten in de mal van machtsspelletjes en conflicten.
Of Samsom misschien inhoudelijke, zakelijke redenen heeft om tegen schaliegasboringen te zijn –dé reden waarom de PvdA-leider woensdag met de Telegraafjournalisten wilde praten–, interesseert de pers geen biet. Wat de doorsneejournalist bezighoudt: Zegt Samsom dit omdat hij wil scoren bij de aanstaande Statenverkiezingen? Krijgt hij door het afwijzen van boringen ruzie met coalitiepartner VVD? Of misschien met zijn eigen collega, Kamerlid Vos? Kortom: is of wordt het straks hommeles?
Toch zou het te gemakkelijk zijn om de PvdA-leider in deze kwestie enkel als slachtoffer te zien. Want erg handig van hem was het natuurlijk niet om deze verslaggevers eerst zelf naar zijn kamer te roepen, om vervolgens min of meer zijn zelfbeheersing te verliezen.
Het incident van deze week zegt niet alleen iets over de huidige journalistiek; het laat ook –en niet voor de eerste keer– iets zien van de zwakke punten van de politicus Samsom. De PvdA-leider is een driftkikker, een controlfreak en iemand die vaak voor de troepen uitloopt zonder over zijn schouder te kijken of de roedel hem nog volgt.
Dat alles hoeft voor een partijleider niet fataal te zijn. Genoemde karaktertrekken braken Samsom in zijn begintijd als partijleider nog niet op. De PvdA zat –mede door de debatvaardigheid van Samsom!– electoraal in de lift. En de kersverse partijleider kon steunen op een toegewijd team van medewerkers dat hem corrigeerde, waarschuwde en temperde.
Maar die tijd is voorbij. De PvdA staat nu op een triest en historisch dieptepunt in de peilingen. Samsoms begaafde woordvoerster en coach, Saar van Bueren, is met Timmermans meegegaan naar Brussel. In de huidige omstandigheden heeft de PvdA-leider het niet alleen zwaar, maar wordt het ook steeds duidelijker dat hij wel een uitstekende campagnestrateeg, maar geen verbindend leider is. Dat hij van de fractie waarmee hij in 2012 begon nu al vier personen heeft verloren (Bonis, Hilkens, Kuzu en Öztürk) zegt niet alles, maar wel íéts over zijn moeizame leiderschap.
Dat een deel van de landelijke pers hem vijandig gezind is, doet aan dit alles natuurlijk geen goed. Het cynische is alleen dat een modern politiek leider het nu eenmaal met deze mediawerkelijkheid moet doen.