Commentaar: Boeven moeten inderdaad financieel boeten voor hun wangedrag
Of hij het werkelijk voor elkaar kreeg, is altijd onduidelijk gebleven. Maar jarenlang zwierf Piet rond op het Centraal Station in Rotterdam. Af en toe kon hij zijn handen niet thuis houden en was een reiziger zijn portemonnee kwijt. Van tijd tot tijd pakte de poltie hem dan op en verdween hij achter de tralies, om na een enkele dag weer te worden vrijgelaten. Piet zelf zei dat daar een systeem in zat. „Als het gaat vriezen, zorg ik dat de smerissen me in het vizier krijgen. Heb ik weer voor even kost en inwoning. Een warme cel doet niet onder voor een hotelkamer.”
Veel Nederlanders zijn nog steeds van mening dat boeven achter de tralies een comfortabel leventje leiden. Echt reëel is dat natuurlijk niet. Wie eens 24 uur opgesloten zat in een gevangenis, weet wel beter. Het feit dat de deur op slot zit en je dus geen kant op kunt, is op zichzelf al een penitentie. Van luxe is dus geen sprake.
Tegelijk is het waar dat het verblijf in een Nederlandse cel heel redelijk is als dat wordt vergeleken met het buitenland. Er wordt goed voor je gezorgd. Je krijgt op vaste tijden je natje en je droogje. Er is aandacht van bewakers, die zo nodig professionele hulp inschakelen – van arts tot sociaal werker.
Al die voorzieningen kosten de samenleving geld, dat de belastingbetaler op moet brengen. Wie daar goed over nadenkt, kan een gevoel van bevreemding niet onderdrukken. Omdat mensen zich moedwillig misdragen en de wet overtreden, moeten goedwillende burgers enkele procenten meer belasting betalen. Met andere woorden: de brave burger boet omdat de boef zich te buiten gaat.
Tegen die achtergrond is het terecht dat de regering wil dat gedetineerden gaan meebetalen aan de kosten van hun verblijf in de gevangenis. Daarnaast krijgen ze ook de rekening gepresenteerd voor de inspanningen van politie en justitie om hen op het rechte spoor en achter de tralies te krijgen.
Veroordeelden krijgen straks na hun vrijlating een nota thuis gestuurd. Daarin wordt een bedrag genoemd dat lang niet alle kosten dekt. Maar het is wel voldoende om de wetsovertreder na zijn vrijlating te laten voelen dat hij echt verkeerd heeft gehandeld.
Het strafklimaat in ons land is de laatste jaren strenger geworden. De plannen die de regering nu op tafel heeft gelegd, passen in dat beleid. Daar zit ook iets redelijks in. Algemeen geldt dat de arbeider zijn loon waardig is. Wie goed werk levert, wordt goed betaald. Wie kwaad sticht, moet daarvoor boeten.
Natuurlijk zijn er op deze regel uitzonderingen mogelijk. Er zijn mensen die weliswaar de wet overtreden, maar die in zo’n belabberde situatie terecht zijn gekomen dat eerder deernis met hun situatie dan boosheid over hun gedrag gerechtvaardigd is. Zoals de zwerver Piet op het Centraal Station van Rotterdam. Hij zou de kosten van zijn verblijf in de gevangenis ook niet kunnen betalen. Piet verdiende wellicht clementie en vooral hulp van hen die zich bekommeren om mensen aan de zelfkant van de samenleving. Maar zij zijn uitzondering. Op het staion in Rotterdam liep ook maar één mens zoals Piet.
