Commentaar: Betrekkingen Israël en VS op nieuw dieptepunt beland
De betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Israël zijn op een nieuw dieptepunt beland. Washington is bepaald niet gecharmeerd van de Israëlische plannen om nieuwe woningen in Oost-Jeruzalem en op de Westoever te bouwen. Een hoge Amerikaanse functionaris maakte premier Netanyahu deze week zelfs uit voor „een stuk kippenstront.”
Omgekeerd steekt de Israëlische regering haar minachting voor het Amerikaanse Midden-Oostenbeleid ook niet onder stoelen of banken. Vooral minister van Defensie Ya’alon uitte de afgelopen tijd stevige kritiek op de VS, en in het bijzonder op de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry. Amerika pikte dat op zijn beurt weer niet en weigerde Ya’alon onlangs ontmoetingen met Amerikaanse politici tijdens een bezoek aan Washington.
Het tekent de verhoudingen tussen beide landen. Een Amerikaanse politicus haastte zich gisteren te verklaren dat Amerika nog altijd Israëls grootste vriend is. Maar hij voegde er –enigszins snerend– aan toe dat de Verenigde Staten misschien wel de láátste vriend van de Joodse staat zijn.
Vooral de bouw in Joodse nederzettingen in Judea en Samaria is de Verenigde Staten een doorn in het oog. Zo veroordeelde de Amerikaanse regering, in navolging van de Europese Unie, deze week openlijk de aankondiging van premier Netanyahu dat hij de bouw van 1060 nieuwe woningen in Oost-Jeruzalem had goedgekeurd.
De grote vraag is wat de bekoeling van de relatie voor de toekomst zal betekenen. De vrees bestaat dat Amerika Israël in de Verenigde Naties niet meer vanzelfsprekend de hand boven het hoofd zal houden. Tot nu toe blokkeerde Washington steevast resoluties in de Veiligheidsraad die negatief voor de Joodse staat uitpakten. Na de tussentijdse verkiezingen van volgende maand zou het weleens –gedeeltelijk– over kunnen zijn met die diplomatieke bescherming.
De uitbreiding van de Joodse nederzettingen (lees: dorpen en steden) is natuurlijk niet de werkelijke oorzaak van de huidige Amerikaanse houding ten aanzien van Israël. Veel dieper steekt de frustratie over het mislukken van de pogingen om een vredesakkoord tussen Israël en de Palestijnen te bereiken. Maar liefst een jaar lang spande minister Kerry zich in om beide partijen nader tot elkaar te brengen. Tevergeefs. Een overeenkomst kwam er niet. Zelfs geen raamwerkakkoord, waar Kerry in tweede instantie op had ingezet.
De Amerikanen hadden er ook beter aan gedaan vanaf het begin niet zo hoog van de toren te blazen. Met alle respect voor de inspanningen van Kerry, het was geen goed idee om van tevoren stellig te verklaren dat er aan het eind van de rit een vredesakkoord op tafel zou liggen.
Door nu te stellen dat de Israëlische bouwplannen in Oost-Jeruzalem en de nederzettingen het grootste obstakel voor vrede vormen, geven de VS aan het Midden-Oosten nog steeds niet zo goed begrijpen. Misschien was de kritiek van de Israëlische regering dus toch wel een beetje terecht. En kippenstront is niet bepaald een term voor de premier van een bevriende natie.