De nationale synode van Dordrecht behoort tot de belangrijkste kerkelijke vergaderingen van het gereformeerd protestantisme. Niet alleen kwamen de Dordtse leerregels er tot stand, maar de afgevaardigden namen er ook beslissingen over andere thema’s zoals de zondagsrust, het onderwijs in de Heidelbergse Catechismus en opleiding van theologen. Verder nam deze synode het besluit tot een nieuwe Bijbel­vertaling, die in 1637 als Statenvertaling verscheen.

Veel materiaal

Gelet op het grote belang van de synode is het opmerkelijk dat de stukken van de vergadering nog nooit in een wetenschappelijke editie zijn uitgegeven, zegt projectleider prof. dr. H. J. Selderhuis. De toegenomen belangstelling –wereldwijd– voor het calvinisme verklaart waarom het project nu wel van de grond komt, zegt de hoogleraar.

Het gaat om veel materiaal. Er staan 9 banden van elk 800 tot 1000 pagina’s gepland. „We hebben veel meer gevonden dan gedacht. Het heeft ons verbaasd wat je tegenkomt als je gaat zoeken en alles bij elkaar brengt. We kunnen het plaatje nu completer maken.”

De uitgave is een initiatief van de Johannes a Lasco Bibliotheek in het Noord-Duitse Emden. Daar vindt morgen dan ook de presentatie plaats.

De originele teksten worden voorzien van historische achter­gronden, aantekeningen en verwijzingen. Het streven is dat de laatste band in 2018 of 2019 verschijnt. „We moeten nog kijken of dat gaat lukken. Tussen de stukken zitten documenten in moeilijk te lezen handschriften. Daar gaat een aantal mensen mee aan de slag, maar die moeten eerst getraind worden in het lezen ervan.” De acta en andere stukken zijn bovendien in verschillende talen geschreven: sowieso veel in het Latijn en het Nederlands.

Bogerman

Het eerste deel bevat naast een inleiding de acta –het verslag– van de synode, de handelingen van de afgevaardigden van de Staten-Generaal en de instructies van deze regeringsvertegenwoordigers.

In deel 2 komen de uitnodigingen aan de Nederlandse en de buitenlandse delegaties, inclusief brieven aan de regerende staatshoofden en hun reacties. Zo passeren in de vervolg­delen de opening van de synode, met onder meer het gebed van voorzitter Bogerman, maar ook stukken uit provinciale archieven over de synode, en adviezen van de delegaties over verschillende inhoudelijke thema’s. Veel stukken gaan over de discussie met en over de remonstranten.

De samenstelling van de weten­schappelijke uitgave is een internationaal project. „Het zou onbetaalbaar zijn om hier mensen fulltime voor vrij te maken. Nu werken specialisten vanuit verschillende disciplines en instituten er samen aan.” Zo worden de krachten maximaal gebundeld en blijven de kosten binnen de perken, aldus prof. Selderhuis.

Publieksversie

Bij de uitgave zijn naast de Johannes a Lasco Bibliotheek zijn onder meer het Nederlandse Huygens Instituut, het Zwitserse Institut für Schweizerische Reformations­geschichte Zürich, de Remonstrantse Broederschap, de Theologische Universiteit Apeldoorn, de Vrije Universiteit Amsterdam en de Protestantse Kerk in Nederland betrokken.

Het geheel vindt plaats onder de koepel van de Stichting Refo500, die tal van initiatieven ontplooit in binnen- en buitenland in verband met de grote Reformatie­herdenking van 2017.

Het is de bedoeling dat verderop in het traject naast de wetenschappelijke uitgave ook een publieksversie verschijnt, aldus prof. Selderhuis.