Nee, heel duidelijk is de wet niet. Kinderen van 13 en 14 mogen alleen lichte arbeid verrichten, maar nergens staat gedefinieerd wat dat precies inhoudt. Het enige wat specifiek staat vermeld, is dat ze niet met machines mogen werken en niet in aanraking mogen komen met bestrijdingsmiddelen. „Het klopt, er is geen wettelijke omschrijving van het grijze gebied”, erkent een woordvoerder van de Inspectie SZW. „Het is aan de individuele inspecteur om te bepalen of ergens sprake is van ontoelaatbare arbeid of niet.”

Maar van inspecties komt de laatste jaren niet veel terecht, zegt Kristoffel Lieten. De emeritus hoogleraar kinderarbeid noemt het geval in Eindhoven dan ook een toevalstreffer. „De inspecties zijn vanwege bezuinigingen grotendeels afgeschaft.” Dat wil niet zeggen dat ouders hun kinderen maar hun gang moeten laten gaan. Volgens eigen onderzoek van Lieten uit 2013 verrichten 50.000 kinderen tot 15 jaar ongeoorloofd werk. „Dan heb ik het niet over een beetje bijspringen in de winkel of op de boerderij, maar serieuze werkzaamheden ter vervanging van arbeidskrachten. Kinderen worden misbruikt of willen geld verdienen om mee te kunnen draaien in de consumptiemaatschappij. Beide redenen zijn zeer schadelijk.”

Dat kinderen op agrarische bedrijven meer werken dan elders, vindt Lieten geen probleem. „Het is zelfs logisch. Een kind verblijft de hele dag in een werkomgeving. Het ziet zijn ouders werken en draagt daaraan bij. Maar er zijn ook ouders die hun kind bijvoorbeeld al op de tractor laten rijden. Als de grenzen niet streng worden bewaakt, en de overheid doet dat dus niet, worden ze makkelijk verlegd.”

Optredens

Officieel mogen kinderen tot 13 jaar helemaal niet werken. Een uitzondering wordt gemaakt voor optredens of fotoshoots. „Je komt dan in de sfeer van kunst. Hiervoor is wel een specifieke ontheffing vereist”, aldus de woordvoerder van de inspectie, die –in tegenstelling tot Lieten– veronderstelt dat kinderarbeid juist weinig voorkomt in Nederland. „Het klopt dat opsporing bij ons geen speerpunt is. De jongen in Eindhoven is een bijzonder geval, ook al omdat het werk zelfs onder schooltijd plaatsvond. Dat een meisje in de oogsttijd gezellig meehobbelt en appels van de grond raapt, vinden wij echter geen probleem.”

Hoewel de wet de scheidslijn niet duidelijk weergeeft, kan ieder weldenkend mens de grenzen wel bepalen, zegt Lieten. „Je kunt op je klompen aanvoelen of iets onder lichte arbeid valt of niet. Het probleem is dat veel ouders er trots op zijn als hun kind van 13 de koeien verzorgt of met bepaalde machines overweg kan. Maar zulke werkzaamheden kun je niet meer scharen onder hulp aan de familie en ze hebben ook geen opvoedkundige waarde. Het is kinderarbeid, waaraan momenteel helaas niets wordt gedaan.”