Deze week arriveerde er een nieuwe secretaris-generaal op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel: de Noorse oud-premier Jens Stoltenberg. Het moet worden gezegd dat na het einde van de Koude Oorlog in 1990 de meeste NAVO-chefs onder betere vooruitzichten aantraden. Momenteel wordt het grondgebied van de 28 lidstaten van ten minste twee kanten bedreigd: vanuit het oosten door Rusland en vanuit het zuidoosten door de jihadisten van IS.

Stoltenbergs voorganger, de Deen Anders Fogh Rasmussen, werd aangewezen als secretaris-generaal tijdens de top begin 2009 waarop de NAVO haar zestigjarig bestaan vierde. De wereld zag er toen vriendelijker uit. Niet dat er geen moeilijkheden waren. De NAVO voerde een zware operatie uit in Afghanistan, maar de sfeer was optimistisch. Het waren ook de eerste maanden van de nieuwe Amerikaanse president Obama. In die tijd begon men al te juichen zodra hij het woord nam. En hij beloofde toen zelfs te gaan werken aan een kernwapenvrije wereld.

Bij de NAVO wist men dat de missie in Afghanistan een keer zou aflopen en dat het bondgenootschap dan een nieuwe klus zou moeten oppakken. In 2011 leek dat even de operatie in Libië te worden, maar achteraf is dat bijzonder ongelukkig afgelopen. Dus doemde de oude discussie weer waarin de toegevoegde waarde van de NAVO ligt.

Inmiddels vraagt niemand dat meer. Vrij pijnlijk is het bondgenootschap in de loop van dit jaar weer met de neus op de feiten gedrukt: de NAVO is er om het grondgebied van de lidstaten te verdedigen. Afghanistan en Libië waren zo bekeken intermezzo’s.

Veel mensen –ook de zogeheten deskundigen– hadden niet meer verwacht dat de NAVO ooit weer zou terugkomen bij haar oorspronkelijke taak uit 1949. Het communistische oosten preekte de wereldrevolutie en dat was daarmee een directe vijand.

Sinds de annexatie van het Oekraïense schiereiland de Krim weten we dat het Kremlin graag de grenzen van Groot-Rusland herstelt. Dat betreft niet alleen NAVO-vriend Oekraïne, maar bijvoorbeeld ook de lidstaten Estland, Letland en Litouwen.

In het zuidoosten rukken de jihadisten van IS op. Die staan sinds deze week aan de grens van NAVO-lidstaat Turkije. Net als het Kremlin zal het leiderschap van IS wellicht zo snugger zijn om Turkije niet daadwerkelijk binnen te vallen. Maar het is de vraag of het alle losse groepen onder controle heeft.

Deze week zijn er al granaten van IS op Turks grondgebied gevallen. Turkije heeft al besloten in Irak en Syrië te gaan optreden, om de grensstreek veilig te houden. Als de strijd heviger wordt, zal Turkije assistentie uit Brussel inroepen. Stoltenberg heeft al gezegd dat de NAVO Turkije zal beschermen.

Stoltenberg komt uit het vreedzame Noorwegen. Zijn vuurproef kreeg hij door de aanslagen van Breivik drie jaar geleden. Maar alles lijkt erop dat hij de komende jaren bij de NAVO voor hetere vuren zal worden geplaatst.