Vredesorganisatie PAX is afgelopen week een burgerinitiatief gestart voor een nationaal verbod op kernwapens. We zijn van mening dat dit hét moment is voor de Nederlandse bevolking om te tonen dat zij genoeg heeft van deze massavernietigingswapens.

De huidige ontwikkelingen in de wereld laten zien hoe onbeheersbaar geweld soms is. Niet alleen houden landen zich niet aan hun verdragsrechtelijke verplichting om te gaan onderhandelen over nucleaire ontwapening, inmiddels zijn alle kernwapenmachten bezig hun arsenalen te verbeteren en moderniseren. Het aantal landen met kernwapens is toegenomen, en daarmee de kans dat zo’n wapen gebruikt wordt. Verdere verspreiding van kennis en materiaal voor kernwapens maken de wereld alleen maar onveiliger.

Daarnaast is er een groeiende frustratie onder kernwapenvrije staten dat een wereld zonder kernwapens maar niet dichterbij komt. Met hun bezit van kernwapens houden Rusland en de NAVO elkaar gevangen. Het is verleidelijk om alleen Rusland nu verwijten te maken. Maar het zijn béíde machtsblokken die de afgelopen jaren talloze kansen gemist hebben om voor eens en altijd een einde te maken aan de dreiging van een kernoorlog.

De enige manier om die dreiging te stoppen, is door kernwapens te verbieden. Met wat verboden is, kan geen regeringsleider openlijk dreigen. Laat staan dat er een kernbom zou kunnen ontploffen. Een verbod op kernwapens is daarom urgenter dan ooit.

Wereldwijd

We gaan voor een nationaal verbod. Zo’n verbod brengt wereldwijde ontwapening dichterbij, dat hebben we uit eerdere ervaringen geleerd. Bij het tot stand komen van de wereldwijde verboden op clustermunitie en landmijnen oefenden regeringen die deze wapens niet in bezit hadden en maatschappelijke organisaties druk uit. De onacceptabele humanitaire effecten die deze wapens hebben op burgers waren daarbij het voornaamste argument om ze te willen verbieden. De landen die deze wapens hadden, gingen uiteindelijk akkoord met een verbod.

Nu is het hoog tijd kernbommen te verbieden. Zij kunnen in korte tijd honderdduizenden slachtoffers maken. De nucleaire aanvallen op Hiroshima en Nagasaki in 1945 hebben dat indringend duidelijk gemaakt. Een kernbom maakt geen onderscheid tussen burgers en militairen. De effecten van een aanval zijn nog jarenlang merkbaar. En ook als kernwapens niet ingezet worden, zijn ze bloedlink: jaarlijks gebeuren er tientallen ongelukken en bijna-ongelukken met kernwapens.

Via het non-proliferatieverdrag hebben alle landen in de wereld zich gecommitteerd te onderhandelen over ontwapening, maar decennia van diplomatieke onderhandelingen over geleidelijke ontwapening hebben te weinig opgeleverd. Een juridisch instrument dat de landen van het non-proliferatieverdrag aan hun verplichting houdt om onderhandelingen gericht op nucleaire ontwapening te beginnen, ontbreekt.

Ondertussen zien we dat kernwapenstaten volop bezig zijn hun wapens te moderniseren in plaats van af te schaffen. Ook de Verenigde Staten vernieuwen hun kernwapens, waaronder de twintig B61-bommen die in Nederland liggen. Voor onze regering is dit een goed moment om te zeggen dat zij deze bommen niet langer wil.

Meerderheid

Het is niet zo dat Nederland met een nationaal verbod het voortouw neemt. Honderdvijftien landen gingen ons al voor door een kernwapenvrije zone in te stellen. Met een verbod sluit Nederland zich dus aan bij de weldenkende meerderheid van landen die hebben ingezien dat het onverantwoord is om kernwapens nog langer toe te staan. De weerzin tegen kernwapens leeft volop. Uit een opiniepeiling in 2013 van het Rode Kruis, dat ons burgerinitiatief steunt, blijkt dat 90 procent van de bevolking tegen kernwapens is.

De regering geeft ook aan wel van kernwapens af te willen, maar doet alsof dit alleen in NAVO-verband kan. De NAVO-bondgenoten kunnen alleen in consensus besluiten nemen. Door een verbod van de NAVO te laten afhangen, laten we ons dus gijzelen door de minderheid van de leden die kernwapens heeft en nu nog niet met een verbod zal instemmen. Het staat Nederland vrij om eenzijdig kernwapens te verbieden. De overeenkomst met de VS kan opengebroken worden en de wapens kunnen simpelweg geretourneerd worden, zoals eerder Canada, Griekenland en Engeland al deden.

Nederland is nu een beetje een stiekeme roker. Officieel zijn we geen kernwapenmacht, maar we hebben de wapens wel. Met ons burgerinitiatief vragen we Nederland kleur te bekennen. Door 40.000 handtekeningen in te zamelen kunnen we het verbod op de politieke agenda zetten. De Nederlandse bevolking kan laten zien dat zij het ook hoog tijd vindt dat er aan deze verschrikkelijke massavernietigingswapens een eind komt.

De auteur is campagneleider van vredes­organisatie PAX.