Scheffer zet Europa centraal in alternatieve troonrede
NIJMEGEN. Vooruitlopend op de Troonrede die koning Willem-Alexander dinsdagmiddag in de Ridderzaal heeft voorgelezen, sprak maandag in Nijmegen de „koning van de publicistiek” Paul Scheffer een alternatieve troonrede uit.
Gezeten op een heuse goudkleurige ‘troon’ kaartte de hoogleraar Europese studies aan Tilburg University het „wijdverbreide onbehagen” over het functioneren van de Europese Unie aan. De Unie schiet tekort in het bieden van bescherming aan haar burgers. De open binnengrenzen, waardoor bijvoorbeeld Polen en Roemenen gemakkelijk naar Nederland kunnen komen, leiden tot problemen.
Daar moet iets aan gebeuren, betoogde Scheffer. Net als aan de ontluikende „fragmentatie” van Europa. Hij wees in dat verband op het Baskische en het Schotse nationalisme.
De publicist brak een lans voor nationale staten. De „kern van de democratie” ligt nog steeds in de lidstaten, stelde hij. Florerende nationale staten vormen de ruggengraat van de EU. Die kan dan ook geen federatie worden, meent hij. „De veelvormigheid van Europese stijlen moeten we in stand laten.”
Brand
Hij noemde zijn ‘troonrede’ „geen geruststellend verhaal.” De buitengrenzen van Europa staan in brand, legde Scheffer uit. „Ik zeg dus niet, zoals premier Colijn in 1936: „Gaat u maar rustig slapen.””
Het optreden van de Russische president Poetin omtrent Oekraïne en de opkomst van IS baren hem zorgen. „We kunnen wel zeggen dat de islam een religie van vrede is, zoals de Britse premier Cameron deed, maar alle godsdiensten dragen ook motieven aan voor geweld.”
De problemen aan de buitengrenzen van de EU mogen echter niet de aandacht afleiden van problemen in de Unie, vindt hij. Zo staat de sociale gelijkheid onder druk omdat inkomensverschillen toenemen.
De digitale revolutie zorgt voor steeds meer technologische werkloosheid. Innovaties maken bepaald werk overbodig, waardoor banen verdwijnen. „Daar moeten we het de komende jaren over hebben.”
Totalitaire staten
Scheffer waarschuwde ook voor de bedreiging van de rechtscultuur doordat steeds meer gegevens van mensen worden verzameld en opgeslagen. „We lijken vergeten dat totalitaire staten ook tot ver in de samenleving reikten.”
De vrijheid van burgers moet niet worden opgeofferd aan veiligheid, gaf hij zijn gehoor mee.
